शिलङः राज्यका केही महत्वपूर्ण नदी र झरनाहरूलाई पुनर्जीवित गर्न राज्य सरकारले केन्द्रसँग सहयोग मागेको छ। शुक्रबार दुई दिने अन्तर्राष्ट्रिय जल सम्मेलनको उद्घाटन समारोहमा बोल्दै मुख्यमन्त्री कोनराड के संगमाले जलशक्ति मन्त्रालयका सचिव देबश्री मुखर्जीको ध्यान शिलङका दुई ठूला नदी वाह उमसिर्पी र वाह उमखारातर्फ खिचेर उनीहरुको आवश्यकता रहेको बताए।
मुख्यमन्त्रीले यस विषयमा आफू निरन्तर मन्त्रालयसँग सम्पर्कमा रहेको बताए। उनले राज्य सरकारलाई पूर्ण सहयोग गर्ने जलशक्ति मन्त्री गजेन्द्र सिंह शेखावतसँग यो विषय उठाएको बताए। उहाँले हामीलाई सम्पूर्ण प्रस्तावलाई पुनर्विचार गर्न भन्नुभयो, जुन हामीले गरिरहेका छौं। आशा छ, करिब केही महिनामा हामी तपाई (मन्त्रालय)कहाँ जानेछौं र शिलङ र राज्यका अन्य भागहरूमा रहेका केही महत्वपूर्ण नदी र मुहानहरूलाई पुनर्जीवित गर्न हामीलाई सहयोग गर्न आग्रह गर्नेछौं। संगमाले बताए।
यस क्रममा उनले राज्यको शिलङमा पानी जडानको ठूलो समस्या रहेको बताए। उनले सहरमा अधिकांश खानेपानी जडान विगत २० वर्षदेखि ४० देखि ४५ वर्षदेखि रहेको बताए। मुख्यमन्त्रीले नेटवर्क–पाइप र सम्पूर्ण पूर्वाधार मर्मत गर्नुपर्ने बताएका छन्। यसले ठूलो आर्थिक भार थपेको उनको भनाइ रहेको छ।
साङ्गमाले प्रदेशमा खानी तथा अन्य आर्थिक गतिविधिमा अन्य धेरै कारणले पनि समस्या रहेको बताए। उनले जनताको आर्थिक जीविकोपार्जनका साथै वातावरण र मुहान र खोलाको दिगोपनबीच सन्तुलन कायम गर्न सरकारले काम गरिरहेको बताए। साङ्गमाले पानीको राम्रो व्यवस्थापनका लागि सूचना प्रविधि डाटा, डाटा एनालिटिक्स र प्रेडिक्टिव मोडेल प्रयोग गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन्। “हामी यहाँको अन्तरिक्ष एजेन्सी एनइएसएसी (उत्तर पूर्वी अन्तरिक्ष अनुप्रयोग केन्द्र) सँग धेरै नजिकबाट काम गरिरहेका छौं। तिनीहरूले हाम्रा मुहानहरू, जलाशयहरू, वन क्षेत्रहरू र कृषि र खानी गतिविधिहरूको निगरानी गरिरहेका छन्। हामी मेघालयमा डाटा इनोभेसन सेन्टर नामक चीजको साथ आउनेछौं र यस डाटा सूचना केन्द्रको विचार विभागीय रूपमा यी डाटा र सूचनाहरू जम्मा गर्न सक्षम हुने, विभिन्न विभागीय सूचनाहरूमा सुपरइम्पोज गर्ने र पूर्वानुमान मोडेल सिर्जना गर्न सक्षम हुने हो, ”उनले भने।