प्रधानमन्त्री मोदीको लक्षद्वीप भ्रमणपछि भारत र छिमेकी देश माल्दिभ्सबीचको कूटनीतिक तनाव चरम सीमामा पुगेको छ। माल्दिभ्सका तीन जना मन्त्रीले प्रधानमन्त्री मोदीविरुद्ध आपत्तिजनक टिप्पणी गरेपछि भारतीयहरूले सामाजिक सञ्जालमा माल्दिभ्स बहिष्कार अभियान शुरु गरेका छन्। उही समयमा, माल्दिभ्सका कट्टरपन्थीहरूले उनीहरूको टापुहरूको सुन्दरताको प्रशंसा गरिरहेका छन्। माल्दिभ्सका धेरैले सामाजिक सञ्जालमा लक्षद्वीपसँग तुलना गरेर माल्दिभ्सको खिल्ली उडाइरहेका छन्। यी सबैका बीचमा माल्दिभ्सका जनताले गर्व गर्ने टापुहरू आउँदो ६० वर्षमा बढ्दो समुन्द्री सतहका कारण डुब्न सक्ने विज्ञहरूको विश्वास छ। संयुक्त राष्ट्र संघले सन् २१०० सम्ममा मालदिभ्सले आफ्नो अधिकांश भूभाग गुमाउने चेतावनी दिएको छ।

यही कारणले गर्दा माल्दिभ्सका नेता मोहम्मद नसिदले आफ्नो राष्ट्रपतिको कार्यकालमा विश्वको ध्यानाकर्षण गराउन आफ्नो मन्त्री परिषद् बैठक समुद्रमुनि राखेका थिए। त्यसो गर्ने उनी विश्वको पहिलो राष्ट्र प्रमुख थिए। वास्तवमा, संयुक्त राष्ट्र पर्यावरण आयोगले अनुमान गरेको छ, जलवायु परिवर्तनको खतराले माल्दिभ्सलाई संकटमा पारेको छ। माल्दिभ्सका टापुहरू वरपर अरब सागरमा पानीको सतह ०.५-०.८ मिटरले बढ्ने अनुमान गरिएको छ। जसका कारण सन् २१०० सम्ममा माल्दिभ्सको अधिकांश भूभाग समुन्द्रमा डुबेको छ।

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको रिपोर्ट अनुसार माल्दिभ्समा ११९० कोरल टापु छन्। यी मध्ये ८० प्रतिशत टापुहरू समुन्द्र सतहबाट १ मिटरभन्दा कम उचाइमा छन्। माल्दिभ्समा संसारको सबैभन्दा कम जमिन छ। जसका कारण हिन्द महासागरको यो टापु समूह जहिले पनि समुन्द्री सतह बढ्ने खतरामा रहेको छ। विश्वव्यापी समुद्री सतह हरेक वर्ष तीन देखि चार मिलिमिटरको दरले बढिरहेको छ। आउँदो दशकहरूमा यो तीव्र हुँदैछ। एक अनुसन्धानले सन् २०५० सम्ममा माल्दिभ्सका तल्लो टापुहरू बस्न योग्य नहुने पनि बताएको छ। यसको कारण त्यो बेला ठूला छालका कारण बाढी आउनु सामान्य हुनेछ। यसका कारण माल्दिभ्समा पिउनका लागि उपलब्ध ताजा पानीको मात्रा निकै कम हुनेछ।

आईपीसीसीको प्रतिवेदनका अनुसार ग्रीन हाउस ग्यासहरू तीव्र गतिमा कम भए पनि सन् २१०० सम्ममा समुद्री सतह आधा मिटरले बढ्नेछ। यति मात्र होइन, ग्रीन हाउस ग्यासको उत्सर्जन यही गतिमा जारी रह्यो भने पानीको सतह १ मिटरले बढ्नेछ। ग्रीन हाउस ग्यासको कुरा गर्दा सबैभन्दा ठूलो उत्पादक चीन हो। चीनले सन् २०१९ मा १०,०६५ मिलियन टन कार्बनडाइअक्साइड निकासी गरेको थियो। यसपछि दोस्रो स्थानमा अमेरिका र तेस्रो स्थानमा भारत रहेको छ। भारतको उत्सर्जन २,६५४ मिलियन टन सीओ२ हो जुन चीन भन्दा धेरै कम हो। यसरी माल्दिभ्सका राष्ट्रपति मोहम्मद मुइज्जुले अंगालो हालेको चीन आफ्नो देशको अस्तित्वका लागि ठूलो खतरा बनेको छ।

माल्दिभ्स सरकारले समुद्रको सतह बढेमा त्यहाँका बासिन्दालाई उच्च स्थानमा पुर्‍याउन विश्वका अग्लो देशहरूमा जग्गा किन्ने योजनामा ​​काम गरिरहेको छ। यसबाहेक माल्दिभ्स सरकारले कृत्रिम टापु बनाउने योजनामा ​​काम गरिरहेको छ। समुन्द्री सतह बढ्न नदिन राजधानी माले नजिक हुलहुमाले टापु पनि निर्माण गरिएको छ। यो टापु चार किलोमिटरभन्दा लामो भइसकेको छ। अहिले माल्दिभ्सका जनता त्यहाँ बसोबास गरिरहेका छन्। यस टापुमा दुई लाखभन्दा बढी मानिस बसोबास गर्न सक्ने विश्वास गरिन्छ। यो नयाँ टापु समुद्रमा डुबेको कोरल टापुको सतहबाट बालुवा पम्प गरेर सिर्जना गरिएको हो। यो नयाँ टापु समुन्द्र सतहभन्दा दुई मिटर अग्लो छ। यसरी माल्दिभ्सले आफ्ना टापुहरू डुबेमा त्यहाँका मानिसहरूलाई आश्रय दिनको लागि विकल्प तयार गरेको छ। यसबाहेक अन्य धेरै टापुहरू उचाल्ने काम भइरहेको छ, तर आर्कटिकदेखि हिमालयसम्मको हिउँ जसरी पग्लिरहेको छ, त्यसले माल्दिभ्स कति दिन बाँच्न सक्छ भन्न गाह्रो छ। भारत एक छिमेकी देश हो जसले माल्दिभ्सलाई यो संकटमा ठूलो मद्दत गर्नसक्छ। यही कारणले गर्दा माल्दिभ्सका विपक्षी नेता मुइज्जुनले भारतलाई घृणा नगर्न सरकारलाई पटकपटक चेतावनी दिएका छन्।