केप टाउन: दक्षिण अफ्रिकी स्टार्टअप रेनरजेनले केही वर्ष पहिले देशको फ्री स्टेट प्रान्तको भर्जिनियामा केही घाँसे मैदानहरूमा उत्पादन र अनुसन्धान अधिकारहरू खरिद गरेको थियो। स्टार्टअपका संस्थापकहरूले यहाँ प्राकृतिक ग्यासको सानो भण्डार फेला पार्ने आशा गरेका थिए। ताकि नजिकै खानी अवसरहरू सिर्जना गर्न सकिन्छ भन्ने विचार रहेको थियो। सीईओ स्टेफानो मारानीका अनुसार उनीहरूले २०१३ मा यी अधिकारहरू प्राप्त गर्न एक अमेरिकी डलर तिरेका थिए। त्यसपछि तिनीहरूले खनिज अन्वेषणको लागि वर्षौं अघि स्थापना गरिएका दुई खिया ड्रिल पाइपहरूबाट बग्ने ग्यासको संरचनाको जाँच गर्न थाले। उनीहरूले आफ्नो अनुसन्धानमा के फेला पारे त्यो हेलियमको असामान्य रूपमा उच्च एकाग्रता थियो।

हेलियम फेला परेपछि स्टेफानोको उत्साह बढ्यो, पार्टीमा बेलुन फुलाउने बाहेक हिलियम ग्यासको धेरै व्यावसायिक उपयोगहरू छन्। तरल रूपमा परिणत हुँदा, यो एक आवश्यक कूलिंग घटक हो, माइक्रोचिपको निर्माण र जीवन बचाउने एमआरआई स्क्यानिङ टेक्नोलोजी मा प्रयोग गरिन्छ। यो ग्यास संसारको १० भन्दा कम देशहरुमा उत्पादन गरिन्छ, तर अझै पनि एक वैश्विक हेलियम मूल्यहरु अस्थिर छन्। आपूर्ति अनियमित छ। एक डलर तिरेर अनुसन्धान शुरु गर्ने कम्पनी रेनरजेनले अनजानमा खजाना फेला पारेको थियो। कम्पनीका अनुसार यसको भर्जिनिया ग्यास परियोजनामा ​​आज सात बिलियन क्यूबिक फीट भन्दा बढी प्रमाणित हिलियम भण्डार छ, जसको मूल्य चार बिलियन डलर भन्दा बढी छ। सम्भावित भण्डारहरू समावेश गर्दा यो मूल्य १२ बिलियन डलर पुग्नसक्छ। रेनरजेनका प्रमुख अपरेटिङ अफिसर निक मिचेल भन्छन्, उनी आइपुग्दा हिलियम भण्डारको हद, स्केल र विश्व-स्तरीय प्रकृतिबारे थाहा थिएन। कम्पनीले सन् २०२३ को जनवरीमा पहिलो पटक प्लान्टबाट तरल हिलियम सफलतापूर्वक उत्पादन गरेको थियो।

रेनर्जेनको प्राकृतिक ग्यास भण्डारलाई अझ विशेष बनाउने कुरा भनेको हेलियमको असामान्य रूपमा उच्च एकाग्रता हो। मारानी भन्छन्, ‘यो औसत ३% छ, र केहि स्थानहरूमा १२% पुग्छ। यूएस ब्यूरो अफ ल्याण्ड म्यानेजमेन्टका अनुसार विश्वको सबैभन्दा ठूलो हिलियम आपूर्तिकर्ता अमेरिकाको औसत सांद्रता ०.३५% छ र अर्को प्रमुख खेलाडी कतारको औसत सांद्रता ०.०४% छ। यो अफ्रिकाका लागि पनि विशेष हो किनभने अहिलेसम्म अफ्रिकामा विश्वको कुनै पनि हिलियम उत्पादन भएको छैन। रेनरजेनको ग्यास परियोजना दक्षिण अफ्रिकी सरकारद्वारा एक रणनीतिक एकीकृत परियोजना नामित गरिएको छ।