माटो तथा कृषि विभागको अनुसन्धानले खानमा स्वादिलो मात्र नभएर स्वास्थ्यका लागि पनि फाइदाजनक सब्जी फेला पार्न सफल भएको छ। यो सब्जी खेती गरेर कृषकहरु बिना कुनै हिचकिचाहट धनी बन्न सक्छन्। सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा यो धेरै सजिलै खेती गर्न सकिन्छ। यो सब्जी सुरण (गजेन्द्र ०१ प्रजाति) भनेर चिनिन्छ। यो बाली उब्जाउनका लागि न सिँचाइ, न कुनै मल वा मल चाहिन्छ। यसको खेती छ महिनामा पूरा हुन्छ।
विज्ञ प्रा. यो गजेन्द्र ०१ प्रजातिको सुरण खानका लागि निकै राम्रो रहेको अशोककुमार सिंह बताउँछन्। खेती गरेर किसान धनी बन्न सक्छन्। यो मल वा मल बिना खेती गरिन्छ। यो ६ महिनाको खेती किसानका लागि निकै लाभदायक साबित हुनेछ। अनुसन्धानमा यो सुरणलाई मल वा मलको प्रयोग नगरी करिब साढे चार किलोसम्म तौल भएको पाइएको छ। यो सुरणको यो विशेष प्रजातिको विशेषता हो। बलियाको टीडी कलेजको कृषि तथा माटो विभागका प्रमुख प्रा. अशोककुमार सिंहले १८ वर्षदेखि कृषि प्रविधि र शिक्षामा काम गर्दै आएको बताए। क्याम्पसमा अनुसन्धानका लागि सुरण खेती गरिएको हो। गजेन्द्र ०१ प्रजातिकी हुन्। यो खानको लागि धेरै राम्रो प्रजाति हो। यसलाई खाँदा घाँटीमा चिलाउने समस्या हुँदैन। सुरणलाई पायल्सका बिरामीका लागि रामबाण औषधी पनि भनिन्छ। २०० ग्रामको टुक्रा ०६ इन्चको गहिराइमा प्रत्येक दुई फिटको दूरीमा रोप्न सकिन्छ।
यो ६ महिनाको बाली हो। खेतीपातीमा एउटा सुरणको साइज करिब साढे चार किलो रहेको पाइन्छ। यसमा कुनै पनि प्रकारको खाद्य मल प्रयोग गरिएको छैन। एक हेक्टरबाट करिब ३०० देखि ४०० क्विन्टल सुरण उत्पादन गर्न सकिन्छ। यसमा पनि बीउको धेरै आवश्यकता छैन। एक हेक्टरमा २० देखि २५ क्विन्टल बीउ पर्याप्त हुन्छ। उनको अनुसन्धानमा मल वा मलको प्रयोग नगरी यसको उत्पादन निकै राम्रो र प्राकृतिक भएको पाइएको थियो। खेती गरेर कृषक धनी बन्न सक्छन् भन्ने कुरामा कुनै संकोच हुनेछैन। अहिले बजारमा यसको मूल्य प्रतिकिलो ४० रुपियाँ छ अर्थात १ बिघामा १०० क्विन्टल सुरण उत्पादन गर्न सकिन्छ। जसको मूल्य कम्तिमा ४ लाख रुपियाँ हुनेछ।