मस्को: युक्रेन युद्धका बीच मित्रराष्ट्र रुसले भारतलाई अर्बौं डलर बराबरको ठूलो सहुलियत दिने भएको छ। विश्वभर तेलको घट्दो मागबीच रुसले अब भारतलाई तेलमा दिएको छुट झण्डै दोब्बर बनाउने भएको छ। रुसले अहिले भारतलाई एक ब्यारेल तेलमा ४ देखि ६ डलरसम्म छुट दिइरहेको छ, जुन चाँडै १० देखि १२ डलरसम्म पुग्नसक्छ। रुसले दोब्बर छुट दिएपछि अब भारतीय तेल कम्पनीहरूले मस्कोबाट तेल खरिदमा उल्लेख्य वृद्धि गर्न सक्नेछन्। यसअघि भारतले रुससँगको तेल निर्भरता घटाउँदै खाडी मुलुकबाट तेल आयात बढाएको थियो। भारतको लागि आफ्नो तेल प्रस्ताव आकर्षक बनाउन, मूल्यमा छुट दिनुपर्छ। भारतले पछिल्ला दुई वर्षमा रुसबाट धेरै तेल किनेको छ, र पुटिनले पश्चिमी देशहरूको प्रतिबन्धको बीचमा पनि भारतले आफ्नो देशबाट तेल खरिद गरिराख्न चाहन्छन्। पछिल्लो तथ्यांकअनुसार नोभेम्बर महिनामा रुसबाट भारततर्फको तेल निर्यात वर्षकै न्यून रहेको छ।
भारतले रुसबाट १३ लाख ब्यारेल मात्रै तेल खरिद गरेको छ। यसको विपरित रुसले अनुदान घटाएपछि भारतले युएईबाट तेल आयात बढायो। भारतको यो कदमपछि अब रुसले फेरि आफ्नो मूल्य घटाउनु परेको छ। सेप्टेम्बर महिनामा भारतले रुसबाट तेल खरिद गरेर ४२ करोड ९० लाख डलर बचत गरेको थियो। सन् २०२२ मा युक्रेन युद्ध शुरु भएपछि रुस भारतलाई तेल निर्यात गर्ने सबैभन्दा ठूलो देश बन्यो। पश्चिमी देशहरूले रुसमाथि कडा प्रतिबन्ध लगाएर तेल र ग्यास खरिद गर्न बन्द गरेपछि भारतले यो तेल किनेको हो।
तेलको मागमा आएको कमीका कारण खाडी देशहरूले पनि आफ्नो तेलको मूल्य घटाउनु परेको छ। साउदी अरबले एसियाली मुलुकलाई आपूर्ति हुने तेलको मूल्य घटाएको छ। पछिल्लो सात महिनामा यो पहिलो पटक भएको हो। यसबाहेक इराकले पनि तेलको मूल्य घटाएको छ। अमेरिकाले आफ्नो खाली भण्डार भर्न नसकेको र चिसोका कारण विश्वमा तेलको मागमा ठूलो गिरावट आएको छ। यो छुट अझै बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको छ। यसअघि अमेरिकाले भारतलाई रुसबाट तेल न किन्न दबाब दिएको थियो, तर मोदी सरकारले यो धम्कीमा झुकेन र रुसबाट तेल किन्ने क्रम जारी राखेको थियो। रुसको तेलबाट भारतले अब अर्बौं डलरको फाइदा उठाएको छ।