आफ्नो क्षमताभन्दा बढी खाने र क्षमताभन्दा कम कामले मोटोपनतर्फ धकेल्छ भन्ने कुरा सबैलाई थाहा छ। खाने कुरालाई क्यालोरीको रूपमा भण्डारण गरिन्छ, केको लागि परिश्रम गर्छौं त्यो क्यालोरीको रूपमा भण्डारण गरिन्छ। यदि मोटोपनाको शिकार हुनुहुन्छ भने तीनवटा पक्षमा प्रयास गरेर यसलाई नियन्त्रणमा राख्ने प्रयास गर्नुहोस्। क्यालोरी खपत कम गर्नुहोस्। यदि शरीरले कम क्यालोरी पाउँछ भने, यसले पहिले नै भण्डारण गरिएका क्यालोरीहरू प्रयोग गर्नेछ। धेरै क्यालोरीहरू घटाउनुहोस्। व्यायाम र कडा परिश्रम गरेर क्यालोरी घटाउन सकिन्छ। तनाव र दबाब कम गर्नुहोस्।
यी गल्तीहरू प्राय हुन्छ: कम खानुहोस्, धेरै खानुहोस्- प्राय: बारम्बार खानु भन्दा एक पटक पेट भरेर खान चाहन्छौं। त्यसबेला हामीलाई धेरै भोक लागेको छ भने क्यालोरीको ख्याल नगरी पेट भरिएर खाइरहन्छौं। परिणाम तौल वृद्धि हो। बिहान ८.३० बजे ब्रेकफास्ट गरी ११.३० बजे फलफूल, स्प्राउट्स आदि खानेकुरा खायौं भने दिउँसो २ बजेसम्म भोक कम लाग्छ र खाना पनि कम हुन्छ। त्यसैगरी, बेलुकाको खाना सिधै खाएपछि नखानुहोस्। साँझ ४:३०-५:०० बजेको बीचमा दुईवटा मेरीज बिस्कुट वा रोस्टेड चना (नुनिएको) एक कप चियासँग खान सक्नुहुन्छ। रातमा कम भोक लाग्नेछ र भारी खाना खाने छैन।
सप्ताहन्तमा भोज- धेरै मानिसहरूले हप्ताभरि आफ्नो खानेकुरालाई नियन्त्रण गर्छन् किनभने तिनीहरू कामको साथ व्यवस्थित गर्न सक्छन्, तर सप्ताहन्तमा उनीहरूले धेरै खाए र मोटो हुन्छ। उनीहरूले हप्ताभरि सीमित खाना खाएको महसुस गर्छन्, त्यसोभए उनीहरूले दुई दिन खाएमा के फरक पर्छ? यो सोच गलत हो। एक साताको परहेज गरेपछि मात्र दुई दिनमा यति धेरै खानाले शरीरमा क्यालोरी जम्मा हुन्छ, जसले गर्दा साताभरको परहेज बेकार हुन्छ।
खानापछि मिठाईको चाहना– धेरैजसो मानिसलाई खानापछि मिठाई खाने बानी हुन्छ तर यो स्वास्थ्यका लागि राम्रो होइन। खानामा कार्बोहाइड्रेट लिन्छौं। त्यसपछि मिठाई खानु हानिकारक हुन्छ। क्यालोरी पछि अतिरिक्त क्यालोरी। यदि मिठाईको शौकीन हुनुहुन्छ भने तपाइँ किशमिश र सौंफ वा गुड़ लिन सक्नुहुन्छ तर थोरै मात्रामा। सौंफले खाना पचाउन मद्दत गर्छ र किशमिश सीधै ग्लुकोजमा परिणत हुँदैन।
बजारमा चिनी मुक्त खानेकुरा धेरै मात्रामा उपलब्ध छन्। मानिसहरु प्राकृतिक मिठासको सट्टा चिनी मुक्त खानेकुरा लिन रुचाउँछन् तर चिनी फ्री खाना लामो समयसम्म खानु राम्रो होइन किनभने चिनी फ्रीमा कृत्रिम मिठास हुन्छ जुन लामो समयसम्म खाँदा हानिकारक हुनसक्छ।
समय समयमा खाइरहनु: थोरै मात्रामा खाना बारम्बार खाँदा पनि मोटोपन बढ्छ। जस्तो कि मानिसहरू आश्चर्यचकित हुन्छन् कि टफी वा चकलेटले के गर्छ तर यसले क्यालोरी प्रदान गर्दछ। यसरी साँझको खाजा जस्तै समोसा, पकोडा, नमकीन, बिस्कुट आदि खाने यी साना कुराहरू मोटोपनको कारण बन्छन्। यदि डार्क चकलेट मन पराउनुहुन्छ भने सानो टुक्रा मात्र लिनुहोस् वा वेफरसँग चकलेट खानुहोस्। नमकीनको सट्टा, भुटेको पफ्ड राइस, कालो चना, रोस्टेड नमकीन र सामान्य पपकर्न पनि लिन सक्नुहुन्छ। बिस्कुट मध्ये, हल्का नुनिलो बिस्कुट वा मेरिज बिस्कुट खान सक्नुहुन्छ।










