इस्लामाबाद: पाकिस्तानले आणविक हतियार बनाउनुको सबैभन्दा ठूलो कारण भारत रहेको छ। भारतबाट खतरा स्वीकार गर्दै पाकिस्तानले आफ्नो आणविक हतियार कार्यक्रम शुरु गरी पूरा गरेको छ। संचारमाध्यमको समाचारअनुसार सन् १९८० इस्लामाबादस्थित अमेरिकी दूतावासले बुधबार राति जारी गरेको चार दशक पुरानो गोप्य केबलमा विदेश विभागलाई यो जानकारी दिएको हो। पाकिस्तानको आणविक कार्यक्रम सँधै भारत केन्द्रित रहेको र छिमेकीको तुलनामा उसले कुनै महत्वपूर्ण रणनीतिक हानि नहोस् भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्न मुख्य रूपमा डिजाइन गरिएको बताएको छ। केबलमा अमेरिकी सरकार पाकिस्तानसँगको आणविक समस्या समाधानका लागि आशावादी नभएको पनि उल्लेख छ।

जुन केबलमा पाकिस्तानको आणविक कार्यक्रमको बारेमा कुरा गरिएको छ त्यो मिति मार्च ३०, १९८० को हो। जसलाई ‘२९३३’ अंक दिइएको थियो र ‘अप्रसार नीति मूल्यांकन’ शीर्षक थियो। यो वाशिंगटन स्थित नेशनल सेक्युरिटी आर्काइभले अन्य धेरै केबलहरूसहित सूचनाको स्वतन्त्रता अन्तर्गत जारी गरेको थियो। केबलमा भनिएको छ, ‘हामी विश्वस्त छैनौं, आणविक मुद्दाहरूमा अमेरिका र पाकिस्तान सरकारहरू बीचको मौलिक द्वन्द्व कम हुनेछl’ यो रिपोर्ट गरिएको छ, यी कुराकानीहरू कथित रूपमा राज्य विभागको अनुरोधको जवाफमा थिए। जसमा दूतावासले सन् १९६८ को सन्धिमा तोकिएबमोजिम आणविक अप्रसार सम्बन्धी पाकिस्तानको दृष्टिकोणको आलोचनात्मक मूल्याङ्कन तयार गर्नुपर्छ भनिएको थियो। यो सन्धिको उद्देश्य आणविक हतियारको दौड रोक्नु थियो। केबलमा भनिएको छ, ‘दूतावासले पाकिस्तानसँग सम्बन्धित आणविक मुद्दाहरूमा विस्तृत रिपोर्टिङ तयार गरिसकेको छ। त्यसैले, धेरै विस्तारमा नजाइकन, उनी आफैलाई केहि टिप्पणीहरूमा सीमित गर्दैछन्l’

केबलको केन्द्रीय बिन्दु संवेदनशील आणविक प्रविधिको प्रसारले उत्पन्न हुने वर्तमान र भविष्यका खतराहरूप्रति स्थानीय दृष्टिकोणको कथित संकीर्णता थियो। यसमा भनिएको छ,  ‘पाकिस्तान सरकारले आणविक प्रविधिमा गरिएको लगानीलाई आर्थिक, प्राविधिक र वैज्ञानिक योग्यताका आधारमा मूल्याङ्कन गर्नुपर्छ भन्ने कुरामा विचार गर्दैन। यसको विपरीत, पाकिस्तान सरकारले राष्ट्रिय सुरक्षा र आत्मनिर्भरताको चिन्तालाई बढी प्राथमिकता दिन्छ। पाकिस्तान सरकारले छिमेकी भारतलाई राष्ट्रिय सुरक्षाको केन्द्रमा राखेको छ र आणविक हतियार बनाउनुको मुख्य कारण भारत होl’