चीन र अमेरिकाबीचको प्रतिस्पर्धा अन्तरिक्षमा पुगेको छ। एकातिर अमेरिकाले फेरि चन्द्रमामा मानिस पठाउन खोजेको छ भने अर्कोतर्फ चीनले पनि चन्द्रमामा आधार निर्माण गर्ने लक्ष्य राखेको छ। तर अब चीन र रुसले संयुक्त रुपमा चन्द्रमासँग सम्बन्धित मिसन संचालन गर्न लागेका छन्। यस हप्ता, रुसले चन्द्रमामा चीनसँग ‘नो लिमिट’ साझेदारीलाई अनुमोदन गरेको छ। चीनको संचारमाध्यमले यसलाई भविष्यको चन्द्रमाको आधारका लागि उत्तम मिलनको रूपमा वर्णन गरेको छ। गत वर्ष चीन र रुसले चन्द्रमामा स्टेशन बनाउने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए। रुसी सरकारी संचारमाध्यमले बुधबार सरकारी विधायी आयोगले स्टेसन स्थापना गर्न हरियो संकेत दिएको बताएको छ।

यो एउटा ठूलो घटनाक्रम हो, जुन दुई देश र अमेरिकाबीच भूराजनीतिक तनाव रहेको बेला भएको हो। रुसका राष्ट्रपति पुटिनले फरवरी २०२२ मा युक्रेनमा आक्रमण गर्ने आदेश दिनुअघि चीन र रुसले घोषणा गरे, उनीहरू ‘कुनै सीमा’ साझेदारीमा पुगेका छैनन्। चीन र रुसका  संचारमाध्यमले सन् २०३० को अन्त्यसम्ममा चन्द्रमामा आधार निर्माण गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। यसैबीच, अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाका अधिकारीहरूले सन् २०३० सम्ममा अन्तरिक्ष यात्रीहरू लामो समयसम्म चन्द्रमामा बस्न सक्ने आशा राखेको बताएका छन्। रुस र चीनले आफ्नो परियोजनालाई तीन चरणमा अगाडि बढाउनेछन्। पहिला, दुवै देशहरूले आधारको लागि उत्तम स्थान निर्धारण गर्नेछन्। यसपछि उसले एउटा कन्ट्रोल सेन्टर बनाउने छ जहाँ कार्गो डेलिभरी शुरु गर्न सकिन्छ। यस मार्फत बिजुली, यातायात र संचार प्रदान गर्न कक्षामा मोड्युलहरू जडान गरिनेछ। अन्ततः तिनीहरूले चन्द्रमामा अन्य मोड्युलहरू निर्माण गर्नेछन् र मानिसहरूलाई सतहमा ढुवानी गर्नेछन्। ग्लोबल टाइम्सले संयुक्त परियोजनाहरूले आ-आफ्नो क्षमताहरू मार्फत एकअर्काको शक्ति बढाउने बताएको छ। चीनले श्रोत र सीपको प्रयोग गर्नेछ। रूसले आफ्नो विशेषज्ञता र नवीन सोच मार्फत योगदान गर्नेछ।

दशकौंअघि तत्कालीन सोभियत संघ र अमेरिकाबीच अन्तरिक्षमा पुग्ने दौड चलिरहेको थियो। तर आज रुसको उपलब्धि खास केही भएको छैन। ग्लोबल टाइम्सले यही ठाउँमा आर्थिक रूपमा बलियो चीन महत्त्वपूर्ण हुनसक्ने बताएको छ। आज चीनले अमेरिकालाई अन्तरिक्षमा कडा प्रतिस्पर्धा दिइरहेको छ। सन् २०१३ मा, चीन तेस्रो देश बन्यो जसको रोभर चन्द्रमामा अवतरण भयो। सात वर्षपछि चीनले पनि मंगल ग्रहमा आफ्नो रोभर पठाउन सफल भएको छ।