शिक्षाको विकासमा मौलाना अबुल कलाम आजादको योगदान

Maulana-Abdul-Kalam-Azad

आज स्वतन्त्रता सेनानी आचार्य कृपलानी र देशका प्रथम शिक्षामन्त्री मौलाना अबुल कलाम आजादको जन्मजयन्ती हो। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले शनिबार दुवैलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका छन्। मौलाना अबुल आजादलाई सम्झँदै, प्रधानमन्त्री मोदीले सोशल मिडिया प्लेटफर्म एक्समा स्वतन्त्र भारतको पहिलो शिक्षा मन्त्रीलाई एक महान विद्वान र भारतको स्वतन्त्रता संग्रामको स्तम्भको रूपमा वर्णन गरे। ‘शिक्षाप्रति मौलाना अबुल आजादको प्रतिबद्धता सराहनीय थियो’, उनले एक्समा पोस्टमा भने। उनको प्रयासले आधुनिक भारतलाई आकार दिन धेरैलाई मार्गदर्शन गर्न जारी राख्नेछ।

मौलाना अबुल कलाम आजादले देशको स्वतन्त्रतामा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए। उनी अरबी, फारसी, टर्की र उर्दू भाषाका विज्ञ थिए। उहाँ शिक्षाविद्, कवि र बुद्धिजीवी थिए। आजादले विदेशी शासकहरूलाई पराजित गर्न सशस्त्र सङ्घर्ष नै एकमात्र समाधान हो भन्ने विश्वास गरे। आफ्नो पालामा उनले धेरै क्रान्तिकारी संगठनहरू खोलेका थिए। तर, जनवरी १९२० मा महात्मा गान्धीलाई पहिलो पटक भेट्दा उनले आफ्नो क्रान्तिकारी बाटो छोडे। त्यसबेलादेखि उनले अहिंसा आन्दोलनलाई समर्थन गरे। मौलाना अबुल कलाम आजादले खिलाफत र असहयोग आन्दोलनमा सक्रिय रूपमा भाग लिए र राष्ट्रिय आन्दोलनमा प्रवेश गरे। अंग्रेजहरू विरुद्ध मानिसहरूलाई सचेत गराउन उनले धेरै पत्रिकाहरू निकाले, जसलाई अंग्रेजहरूले प्रतिबन्ध लगाएका थिए। मौलाना अबुल कलाम आजादलाई स्वतन्त्रता संग्राममा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको कारण १० वर्षभन्दा बढी समय जेल बस्नुपरेको थियो। सन् १९३९ मा आजाद फेरि भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसको अध्यक्ष बने र सन् १९४८ सम्म यही पदमा रहे। मौलाना अबुल कलाम आजादले अलगाववादी विचारधाराको कडा विरोध गरे र घोषणा गरे कि हिन्दू र मुस्लिम बीचको सद्भाव राष्ट्रको लागि स्वतन्त्रता भन्दा बढी महत्त्वपूर्ण छ। स्वतन्त्रता पछि, मौलाना अबुल कलाम आजाद पहिलो शिक्षा मन्त्री बने। मौलाना अबुल कलाम आजादले २२ फरवरी १९५८ मा अन्तिम सास फेरे। शिक्षाको क्षेत्रमा मौलाना आजादको समर्पणलाई ध्यानमा राख्दै, ११ नोभेम्बर २००८ मा मानव संसाधन विकास मन्त्रालयले उनको जन्मजयन्तीलाई राष्ट्रिय शिक्षा दिवसको रूपमा मनाउने निर्णय गरेको थियो।

About Author

[DISPLAY_ULTIMATE_SOCIAL_ICONS]

Advertisement