मेमोग्राफीले स्तन क्यान्सरको प्रारम्भिक अवस्था पत्ता लगाउन सक्छ। विज्ञहरूका अनुसार ४० वर्षभन्दा माथिका महिलाले २–३ वर्षमा एकपटक र ५० वर्षपछि वर्षमा एकपटक आफ्नो स्वास्थ्य परीक्षण गराउनुपर्छ। महिलाले हाई-टेक मेमोग्राफी मार्फत पत्ता लाग्नुभन्दा दुई वर्षअघि ८० देखि ८५ प्रतिशत क्यान्सर र गाँठो पत्ता लगाउँछन्। एक पटक मेमोग्राफी मार्फत प्रारम्भिक गाँठ पत्ता लागेपछि, थप परीक्षणहरू मार्फत जाँच गरिन्छ ताकि महिलाको उचित उपचार गर्न सकिन्छ। यो गाँठोमा क्यान्सर छ वा छैन, यो सोनोग्राफी, एमआरआई वा बायोप्सीबाट पत्ता लगाउन सकिन्छ।

परीक्षणका दुई विधि प्रचलित छन्, पहिलो स्क्रिनिङ र दोस्रो डायग्नोस्टिक। स्क्रिनिङ मेमोग्राफी ती महिलाहरूको लागि गरिन्छ जसलाई कुनै समस्या छैन वा कहिलेकाहीँ स्तनमा दुखाइ महसुस हुन्छ र यो निरन्तर रहन्छ, त्यसपछि स्क्रीनिंग मेमोग्राफी गरिन्छ। डायग्नोस्टिक मेमोग्राफी ती महिलाहरूको लागि गरिन्छ जसलाई स्तन समस्याहरू जस्तै स्राव वा स्तनमा गाँठो आदि छन्। डिजिटल मेमोग्राफीमा कम्प्युटरको सहायताले स्तनमा भएका परिवर्तनहरू स्पष्ट रूपमा देख्न र पढ्न सकिन्छ। यो प्रविधि निकै उन्नत छ जसका कारण सूक्ष्म अवस्थाको जानकारी पनि उपलब्ध छ।

तर, प्रारम्भिक चरणमा स्तन क्यान्सर स्वयं स्तन परीक्षण वा डाक्टरबाट परीक्षण गराएर पनि पत्ता लगाउन सकिन्छ। शंका लागेमा डाक्टरले थप अनुसन्धान गर्छ।

मेमोग्राफी प्रविधि के हो?

यसमा अत्याधुनिक लो–एनर्जी एक्स–रे मेसिन प्रयोग गरिएको छ। स्तनलाई सिधै मेसिनको तल्लो भागमा रहेको एक्स-रे प्लेटमा राखिन्छ, त्यसपछि त्यसको माथि अर्को प्लेट राखेर स्तनलाई हल्का थिचेर एक्स-रे लिइन्छ। अक्सर स्तनको ३-४ वटा एक्स-रे विभिन्न कोणबाट लिइन्छ, त्यसपछि यो रिपोर्टलाई विशेषज्ञले राम्ररी जाँचेर रिपोर्ट दिन्छ। मेमोग्राफी गर्दा स्तनमा हल्का दुखाइ हुन्छ, त्यसैले चिन्ता नगर्नुहोस्।

ध्यान दिन आवश्यक: सबै महिलाले ४० वर्षको उमेरपछि र प्रत्येक वर्ष ५० वर्षको उमेरपछि पहिलो पटक मेमोग्राम गराउनुपर्छ। मोग्राफीमा देखिने हरेक गाँठो क्यान्सर होइन। महिलाहरूले मेमोग्राफी पिरियड शुरु हुनुभन्दा एक साताअघि वा महिनावारीको समयमा यो परीक्षण गराउनु हुँदैन किनभने यो समयमा स्तनमा केही सुन्निने र दुख्ने गर्छ। मेमोग्राफी गराउँदा शरीरमा पहिल्यै कुनै परफ्युम, डिओडोरेन्ट वा पाउडर प्रयोग नगर्नुहोस् किनभने एक्स-रेमा दागहरू देखा पर्न सक्छन् जसले परीक्षणमा विचलन ल्याउन सक्छ। लुगा तानेर सजिलै एक्स-रे गर्न सकोस् भनेर खकुलो लुगा लगाउनुहोस्- यदि कुनै हार्मोनल औषधि लिनुहुन्छ भने, परीक्षणको दुई हप्ता अगाडि नलिनुहोस्, रिपोर्ट सही होस् भनेर रोक्नुहोस्।