दशहरा: यस वर्ष दशहरा अर्थात् विजयादशमी २४ अक्टोबरमा छ। त्रेतायुगमा आश्विन शुक्ल पक्षको दशमीका दिन भगवान श्रीरामले लंकापति रावणको वध गरी माता सीतालाई उनको चंगुलबाट मुक्त गरेको जनविश्वास छ । त्यसयता हरेक वर्ष यस दिन रावणको पुत्ला दहन गरिन्छ। दशहरा पर्वले खराबीमाथि असलको विजयको सन्देश दिन्छ। दशैं पर्वलाई लिएर विभिन्न प्रकारका विश्वास प्रचलित छन् । एक मान्यता अनुसार यस दिन नीलकण्ठ चराको दर्शन गर्नु पनि निकै शुभ मानिन्छ । दशैंको दिन नीलकण्ठ चराको दर्शन गर्नाले सबै खराब कर्म ठीक भएर जीवनमा सुख-समृद्धि आउने भनिन्छ । यस्तो अवस्थामा दशैंको दिन नीलकण्ठको दर्शन गर्नु किन शुभ मानिन्छ र यससँग सम्बन्धित पौराणिक मान्यता के छ जानौं…

नीलकण्ठ चरा हेर्नुको महत्व
हिन्दु धर्ममा नीलकण्ठ चरालाई निकै शुभ मानिन्छ । दशैंको दिन यसलाई देख्दा धन-सम्पत्ति बढ्छ। दशैंको दिन जुनसुकै बेला नीलकण्ठ पंक्षी देखिएमा घरमा सुख–समृद्धि हुनुका साथै कुनै पनि काममा सफलता मिल्ने जनविश्वास रहेको छ ।

दशैमा नीलकण्ठको दर्शन गर्नु किन शुभ मानिन्छ ?
पौराणिक मान्यता अनुसार भगवान श्रीरामले रावणलाई मार्ने क्रममा नीलकण्ठ चरा देखेका थिए । यसपछि भगवान श्रीरामले रावणमाथि विजय प्राप्त गरे । यस बाहेक रावणको वध गरेपछि भगवान रामले ब्राह्मण मार्ने पापको दोषी भएको बताइन्छ । भगवान श्रीरामले त्यो पापबाट मुक्ति पाउन भगवान शिवको आराधना गरेका थिए । यस पापबाट श्रीरामलाई मुक्त गराउनका लागि भगवान शिव नीलकण्ठ चराको रूपमा प्रकट भएको जनविश्वास छ । त्यसयता दशहराको दिन नीलकण्ठको दर्शन गर्ने चलन छ । यस दिन नीलकण्ठको दर्शन गर्नु शुभ मानिन्छ।

नीलकण्ठ पंक्षी देख्दा यो मन्त्रको जप गर्नुहोस्
‘कृत्वा नीरजनम् राजा बलवृद्धम यता बलम्।
शोभनम् खञ्जनम् पश्येज्जलगोगोस्थसंनिघौ।
नीलग्रिव शुभग्रीव, सबै फलदायी।
पृथ्वीमवतीर्नोसि खचरेत नमोस्तुते ।

नीलकण्ठको अर्थ के हो ?
नीलकण्ठको अर्थ हो जसको घाँटी नीलो छ। धार्मिक शास्त्र अनुसार भगवान शिव नीलकण्ठ हुनुहुन्छ । यस कारणले यो चरालाई भगवान शिवको प्रतिनिधि र रूप दुवै मानिन्छ। दशैको दिन भगवान शिव नीलकण्ठ चराको रुपमा घुम्ने जनविश्वास छ । यस्तो अवस्थामा यदि कुनै व्यक्तिले दशहराको दिन नीलकण्ठको दर्शन गरे भने त्यसलाई शुभ मानिन्छ।