मध्य प्रदेशको सतना जिल्लामा रहेको ‘मैहर देवी’को मन्दिरलाई ५२ शक्तिपीठहरूमा नगण्य भए पनि यसको महत्त्व भारत, नेपाल, पाकिस्तान, श्रीलंका र बंगलादेशमा रहेका अन्य शक्तिपीठहरू जस्तै छ। मैहर नाम सम्बन्धी मान्यता अनुसार भगवान शिवले सतीको शव राखेर ताण्डव गर्दा पार्वतीजीको हार यहाँ झरेको थियो। मैहर (आमाको हार) त्यसैले यस ठाउँको नाम मैहर राखिएको हो। मन्दिरमा देवी-देवताको दर्शन गर्ने र भाकल गर्ने चलन सायद मानिसको अज्ञात इतिहास जत्तिकै पुरानो हो। शरीरलाई भगवानको मन्दिर पनि भनिन्छ तर ती स्थानहरुको विशेष महत्व छ जहाँ भगवानको कुनै शक्ति उत्पत्ति भएको हो। यस्ता ठाउँलाई तीर्थ भनिन्छ। यस्तो मन्दिरको बारेमा सुन्नु भएको छ जहाँ राति २ देखि ५ बजेसम्म बस्दा मृत्यु हुनसक्छ भन्ने? मध्य प्रदेशको सतना जिल्लामा रहेको मैहर माता मन्दिरको बारेमा भक्तजनहरुको विश्वास रहेको छ। यस अवधिमा मन्दिरमा राति अबेरसम्म कोही बस्दैनन् भन्ने गरिन्छ।

यहाँ देवी शारदा पहाडमा विराजमान हुनुहुन्छ, जसको दर्शनका लागि भक्तजनले १ हजार ६३ सिँढी चढ्नुपर्छ। हरेक सिँढी चढ्दा देवी माताको स्मरण गरे भक्तको मनोकामना पूरा हुने जनाइएको छ। मन्दिरमा प्राचीन शिलालेख पनि छ। यहाँ भगवान नरसिंहको प्राचीन मूर्ति विराजमान छ, जुन ५०२ ईसा पूर्वमा स्थापित गरिएको थियो। शारदादेवीको मन्दिर आस्था र धर्मको दृष्टिकोणले मात्रै विशेष होइन। यस मन्दिरको आफ्नै ऐतिहासिक महत्व पनि छ। शारदा माताको मूर्ति विक्रम संवत् ५५९ मा स्थापना भएको थियो। मूर्तिमा देवनागिरी लिपिमा शिलालेख पनि छ। सरस्वतीका पुत्र दामोदरलाई मात्र कलियुगका व्यास मुनि भनिने बताइन्छ।

विश्व प्रसिद्ध इतिहासकार ए. कनिङ्घमले यस मन्दिरको विस्तृत अध्ययन गरेका छन्। यस मन्दिरमा बलि चढाउने प्रचलन परापूर्वकालदेखि चलिआएको छ। तर सन् १९२२ मा सतनाका राजा ब्रजनाथ जुदेवले पशुबलिलाई पूर्णरूपमा प्रतिबन्ध लगाएका थिए। भनिन्छ माता सधैं उच्च स्थानमा बस्नुहुन्छ। उत्तरमा जस्तै माता दुर्गाको दर्शनका लागि मानिसहरू पहाड पार गर्दै वैष्णोदेवी पुग्ने गर्छन्। त्यसैगरी मध्यप्रदेशको सतना जिल्लामा माताको दर्शन गर्न मानिसहरु आउने गर्दछन्। सतना जिल्लाको मैहर तहसील नजिकै त्रिकुट पर्वतमा अवस्थित यस माताको मन्दिरलाई मैहरदेवीको मन्दिर भनिन्छ। मैहर आमाको हारसँग सम्बन्धित छ। माता शारदा देवी त्रिकुटा पर्वतमा बस्नुहुन्छ। पहाडको बिचमा शारदा माताको मन्दिर छ। सतनाको मैहर मन्दिर सम्पूर्ण भारतमा माता शारदाको एक मात्र मन्दिर हो। यस पहाडको चुचुरोमा देवी मातासँगै श्री कालभैरवी, भगवान हनुमान जी, देवी काली, दुर्गा, श्री गौरी शंकर, शेषनाग, फूलमती माता, ब्रह्मादेव र जलापा देवीको पूजा गरिन्छ।