नयाँ दिल्ली: प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आइतबार नयाँ दिल्ली जी-२० नेताहरूको शिखर सम्मेलन समाप्त भएको घोषणा गरे। उनले ब्राजिलका राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भालाई राष्ट्रपतिको जिम्मेवारी हस्तान्तरण गरेका छन्। ब्राजिलले अर्को एक वर्षको लागि जी-२० को अध्यक्षता गर्नेछ। ब्राजिलले अर्को वर्ष जी-२० शिखर सम्मेलनको आयोजना गर्नेछ। प्रधानमन्त्रीले संस्कृत भाषामा भने, ‘स्वस्ति अस्तु विश्वस्य!’ यसको अर्थ सम्पूर्ण विश्वमा आशा र शान्ति हुनुपर्छ। शिखर सम्मेलनको अन्तिम सत्रपछि प्रधानमन्त्री मोदीले विश्व बदलिँदै गएको र यससँगै विश्वका संस्थाहरूले पनि परिवर्तन गर्नुपर्ने बताए। उनले भने, ‘अहिलेसम्म संयुक्त राष्ट्र संघको स्थापनाको समयमा जति सदस्य थिए, त्यति नै सदस्य छन्। स्थायी देशको संख्या बढाउनुपर्छl’ यसपछि ब्राजिलका राष्ट्रपतिले गरिब देशको ऋण समस्यालाई सम्बोधन गर्नुपर्ने बताएका छन्। उनले भने, ‘विश्वले भोक अन्त्यका लागि प्रयास बढाउनुपर्नेछl’

राष्ट्रपति पद ग्रहण गरेपछि ब्राजिलका राष्ट्रपति लुला दा सिल्भाले भने, ‘आज म महात्मा गान्धीलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दा निकै भावुक भएँ। मेरो राजनीतिक जीवनमा महात्मा गान्धीको महत्व सबैलाई थाहा छl’ ब्राजिलको राष्ट्रपतिको तीन प्राथमिकता हुनेछ। १) सामाजिक न्याय र भोक विरुद्ध लड्न, २) दिगो विकास र ३) विश्वका संस्थाहरूमा परिवर्तनहरूl लुला दा सिल्भालाई राष्ट्रपतिको पद हस्तान्तरण गर्दै प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भने, ‘दुई दिनमा तपाई सबैले धेरै कुरा राख्नुभयो, सुझाव दिनुभयो, धेरै प्रस्ताव गर्नुभयो। प्राप्त भएका सुझावहरूलाई एकपटक हेरेर तिनको प्रगतिलाई कसरी गति दिन सकिन्छ भनी हेर्नु हाम्रो दायित्व हो। म नोभेम्बरको अन्त्यमा जी-२० शिखर सम्मेलनको अर्को भर्चुअल सत्र आयोजना गर्ने प्रस्ताव गर्दछु। त्यो सत्रमा हामी यस शिखर सम्मेलनमा निर्णय गरिएका विषयहरूको समीक्षा गर्नसक्छौंl’ जी-२० शिखर सम्मेलन सकिएपछि युक्रेनमा युद्धविरामको विषयमा रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभले भने, ‘हामीलाई वार्तामा कुनै समस्या छैन। जग्गा यथार्थलाई नजरअन्दाज गर्न मिल्दैनl’

यसअघि तेस्रो अधिवेशनमा घोषणापत्रलाई औपचारिक रुपमा स्वीकृत गरिएको थियो। शिखर सम्मेलन शुरु हुनुअघि ब्राजिल र इन्डोनेसियाका राष्ट्रपतिहरूले प्रधानमन्त्री मोदीलाई बिरुवा प्रदान गरेका थिए। यसैबीच अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेन भियतनाम भ्रमणका लागि प्रस्थान गरेका छन्। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनसँग दिवाभोजमा वार्ता गरे। प्रधानमन्त्री मोदीले क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोसँग पनि कुराकानी गरेका थिए। बैठकपछि खालिस्तानको मुद्दामा ट्रुडोले भने, ‘मैले विगत केही वर्षमा यस विषयमा पीएम मोदीसँग कुरा गरेको छु। हामी सधैं अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको समर्थन गर्छौं। शान्तिपूर्ण प्रदर्शन सबैको अधिकार होl’ ट्रुडोले भने, ‘यससँगै हामी हिंसाको विरोध गर्छौं र कुनै पनि प्रकारको घृणाको भावना हटाउनेछौं। यो ध्यानमा राख्नु पर्छ कि केहि कार्यहरूले क्यानाडाको सम्पूर्ण विचारलाई प्रतिबिम्बित गर्दैन। हामी कानूनको सम्मान गर्छौं। त्यसपछि मोदी र टर्कीका राष्ट्रपति एर्दोगानबीच द्विपक्षीय भेटवार्ता पनि भएको थियोl’