कोलकाता: विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) का अनुसार भारतमा हेपाटाइटिस बी र सीको उच्च संख्या रहेको छ र करिब ४ करोड मानिस संक्रमित भएको अनुमान गरिएको छ। हेपाटाइटिस फैलिने अनगिन्ती तरिकाहरू मध्ये, सबैभन्दा चिन्ताको विषय भनेको आमाबाट नानीमा सर्ने हो, जसले नवजात शिशुहरूलाई यस जिद्दी भाइरस विरुद्ध जीवनभरको संघर्षमा राख्छ। हेपाटाइटिस एक भाइरल संक्रमण हो जसले कलेजोलाई असर गर्छ, सूजन र सम्भावित रूपमा गम्भीर स्वास्थ्य जटिलताहरू निम्त्याउँछ। हेपाटाइटिसका दुई सबैभन्दा सामान्य प्रकारहरू बी र सी हुन्, जुन दुवै संक्रमित आमाबाट उनको नानीमा प्रसवको समयमा सर्न सक्छ। प्रसारणको यो मोडलाई आमा-देखि-बाल प्रसारण (एमटीसीटी), ठाडो प्रसारण वा पेरिनेटल ट्रान्समिशन भनिन्छ। हरेक वर्ष जुलाई २८ का दिन भाइरल हेपाटाइटिस बारे सचेतना जगाउन विश्व एकजुट भई एकजुट हुन्छ। २०२३ को विषयवस्तु ‘हामी पर्खिरहेका छैनौं’ हो।

डा. तुहिन मित्रा, परामर्शदाता ग्यास्ट्रोएन्टेरोलॉजिस्ट, फोर्टिस आनन्दपुर, कोलकाताले भने, “हेपाटाइटिस बी वा सी भाइरसको वाहक गर्भवती महिलाहरू आफ्ना नानीहरूमा संक्रमण सर्ने जोखिममा हुन्छन्। समयमै हस्तक्षेप नगरी, संक्रमित आमाबाट जन्मेका ९०% शिशुहरूलाई दीर्घकालीन हेपाटाइटिस बी र करिब ५–२०%लाई हेपाटाइटिस सी हुनसक्छ। प्रसवको समयमा वा केही समय पछि, र केहि अवस्थामा, गर्भावस्थाको समयमा प्रसारण हुनसक्छ। नानीलाई हेपाटाइटिसबाट जोगाउने प्रक्रिया गर्भधारण हुनुअघि नै शुरु हुन्छ। प्रजनन उमेरका सबै महिलालाई हेपाटाइटिस बी र सीको जाँच गराउनुपर्छ। यदि तिनीहरू सकारात्मक पाइन्छ भने, स्वास्थ्य सेवा प्रदायकहरूले नानीमा सर्ने जोखिम कम गर्न उपयुक्त कदमहरू चालिएको सुनिश्चित गर्न सक्छन्। २०२३ को विषयवस्तुले गर्भवती महिलाहरूले हेपाटाइटिसको लागि परीक्षण गर्न कुर्नु हुँदैन भनेर प्रोत्साहित गर्दछl’

यी परिदृश्यहरूमा प्रसवपूर्व हेरचाह महत्त्वपूर्ण छ। गर्भावस्थाको समयमा नियमित अनुगमनले हेपाटाइटिससँग सम्बन्धित सम्भावित जोखिम वा जटिलताहरू पहिचान गर्नसक्छ, जसले स्वास्थ्य सेवा प्रदायकहरूलाई छिटो काम गर्न र आमा र नानी दुवैको स्वास्थ्य सुनिश्चित गर्न अनुमति दिन्छ। आमाबाट नानीमा हेपाटाइटिस सर्ने रोकथाममा पनि प्रसवपछिको हेरचाहले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। नानी भाइरसबाट मुक्त छ र स्वस्थ रूपमा बढिरहेको छ भनी पुष्टि गर्न नानीको नियमित चेक-अप पनि आवश्यक हुन्छ। समुदायको स्वास्थ्य र कल्याणप्रतिको आफ्नो प्रतिबद्धता अनुसार, फोर्टिस अस्पताल आनन्दपुरले सहरका नागरिकहरूको लागि स्वस्थ भविष्य निर्माण गर्ने उद्देश्यले हेपाटाइटिसको आमा-बालबालिकामा सर्ने हेपाटाइटिसलाई रोक्न सक्रिय कदम चालिरहेको छ।