ओटावा: क्यानडाको युकोनमा भर्खरै एउटा बेबी वूली म्यामथ फेला परेको छ। यो म्यामथ लगभग ३० हजार वर्ष पुरानो बताइएको छl यो खोजलाई उत्तरी अमेरिकामा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ, किनभने यो म्यामथको शरीर पूर्ण छ। अर्थात् यसको शरीरमा छाला पनि हुन्छ। यो ३० हजार वर्षसम्म जमिनमुनि दबिएको थियो तर अझै पनि पूरै घाँटीमा परेको छैन। हेर्दा केही दिन अगाडि नै मरेको जस्तो लाग्छ। यस्तो अवस्थामा प्रश्न उठ्छ कि वुली म्यामथहरू के हुन्? धेरै वर्ष अगाडि ‘आइस एज’ नामको एनिमेसन फिल्म आएको थियो। यस एनिमेसन फिल्ममा हात्ती जस्तै देखिने जनावरहरू थिए, जुन वुली म्यामथहरू हुन्। यो फिल्मले त्यो समयको बारेमा बताउँछ जब मानिसको विकास हुन सकेन र पूरै पृथ्वी हिउँले ढाकिएको थियो। आइस एज वा हिम युग २४ लाख वर्षअघि शुरु भई करिब ११ हजार वर्षअघिसम्म चलेको मानिन्छ। यस समयमा पृथ्वी बाक्लो हिउँको चादरले ढाकिएको थियो।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार तीन लाखदेखि १० हजार वर्षअघिसम्म ऊनी म्यामथहरू भेटिएका थिए। तिनीहरू हात्ती परिवारबाट आउँछन्। ऊनी म्यामथहरू ठूला थिए तर तिनीहरू धेरै ठूला थिएनन्। आजको रूपमा अफ्रिकी हात्तीहरू आकारमा बराबर थिए। ऊनी म्यामथको शरीरमा दुई प्रकारका रौं थिए। शरीर लामो कपालले ढाकिएको थियो जसले तिनीहरूलाई ज्याकेटले ढाक्थ्यो र तिनीहरूको मुनि छोटो कपालहरू थिए। यसले तिनीहरूलाई न्यानो राख्न मद्दत गर्यो।

यदि आजको हात्तीसँग तुलना गर्ने हो भने, वुली म्यामथको कान सानो थियो। तिनीहरूको कपाल जस्तै तिनीहरूको कानले पनि तिनीहरूलाई न्यानो राख्न मद्दत गर्यो। तिनीहरूका ठूला दाँतहरू पनि आजका हात्तीहरूजस्तै तलको सट्टा माथितिर घुम्थे। यसबाट उनले जमिन खन्न सक्थे। रुखको बोक्रा पनि त्यसैले घिसाउने गर्थे। वुली म्यामथको एउटा विशेषता भनेको दाँतको मोटो रिंग हेरेर उनीहरुको उमेर पत्ता लगाउन सकिन्छ। जसरी रुखको रिंग हेरेर यसको उमेर पत्ता लगाउन सकिन्छ। प्रत्येक वर्ष म्यामथको दाँतमा एउटा रिंग बन्छ। त्यो बेलाको अवस्था रिंगको मोटाईबाट थाहा पाउन सकिन्छ।यदि म्यामथको दाँतको पातलो रिंग छ भने, यसको मतलब यो वर्ष गाह्रो थियो। अर्कोतर्फ दाँतको रिंग बाक्लो भएमा वर्ष राम्रो रह्यो र खानेकुराको कमी भएन भन्ने बुझिन्छ। वुली म्यामथ हिम युगमा बस्ने एक मात्र जनावर थिएन। वुली गैंडा पनि एकै समयमा बसेको छ। यी दुवै जनावरहरू एकै समयमा लोप भएका छन्। म्यामथहरूले आजका गाईले जस्तै घाँस खान्थे।