प्रधानमन्त्री र ओमानका सुल्तानको उपस्थितिमा स्वतन्त्र व्यापार सम्झौतामा हस्ताक्षर, वस्त्र, कृषि उत्पादन र आभूषणलाई लाभ

मस्कट: भारत र ओमानले स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता (एफटीए) मा हस्ताक्षर गरेका छन्। यस अन्तर्गत वस्त्र, कृषि उत्पादन तथा छालाजन्य सामग्रीसहित भारतका ९८ प्रतिशत निर्यातलाई ओमानमा भन्सार शुल्कमुक्त पहुँच प्रदान गरिनेछ। अर्कोतर्फ, भारतले खजूर, संगमरमर र पेट्रो–रसायनजन्य वस्तुजस्ता ओमानका उत्पादनहरूमा शुल्क घटाउनेछ।
भारत–ओमानबीच एफटिएमा हस्ताक्षर भइरहेका बेला प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ओमानका सुल्तान हैथम बिन तारिकसँग द्विपक्षीय वार्तामा दुवै देशको रणनीतिक साझेदारी अझ सुदृढ गर्ने विषयमा छलफल गरे। सम्झौतामा वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्री पीयूष गोयल र ओमानका वाणिज्य, उद्योग तथा लगानी प्रवर्द्धन मन्त्री कैस बिन मोहम्मदले मस्कटमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको उपस्थितिमा हस्ताक्षर गरे। ओमानले आफ्नो ९८ प्रतिशतभन्दा बढी शुल्क श्रेणी (वा उत्पादन श्रेणी) मा शून्य शुल्कको प्रस्ताव गरेको छ, जसले ओमानतर्फ भारतका निर्यातको ९९.३८ प्रतिशत हिस्सा समेट्छ।
शुल्कको स्थिति:
रत्न तथा आभूषण, वस्त्र, छाला, जुत्ता, खेलकुद सामग्री, प्लास्टिक, फर्निचर, कृषि उत्पादन, इन्जिनियरिङ्ग उत्पादन, औषधि, चिकित्सकीय उपकरण र मोटर वाहनसहित सबै प्रमुख श्रम–प्रधान क्षेत्रलाई पूर्ण रूपमा शुल्कमुक्त गरिएको छ। तीमध्ये ९७.९६ प्रतिशत उत्पादन श्रेणीमा तत्काल शुल्क उन्मूलनको प्रस्ताव गरिएको छ। अर्कोतर्फ, भारतले आफ्ना कुल शुल्क श्रेणी (१२,५५६) मध्ये ७७.७९ प्रतिशतमा शुल्क उदारीकरणको प्रस्ताव गरेको छ, जसले मूल्यका हिसाबले ओमानबाट भारतमा हुने आयातको ९४.८१ प्रतिशत हिस्सा समेट्छ।
आधा कर्मचारी भारतीय नियुक्त गर्न अनुमति:
यस सम्झौता अन्तर्गत ओमानले भारतीय कम्पनीहरूलाई आफ्ना भारतस्थित कार्यालयबाट ५० प्रतिशतसम्म कर्मचारी नियुक्त गर्न अनुमति दिएको छ। ओमानको विश्वव्यापी सेवा आयात १२.५२ अर्ब डलर रहेको छ, जसमा भारतको हिस्सा केवल ५.३१ प्रतिशत मात्र छ। यसले ओमानमा भारतीय सेवा प्रदायकहरूका लागि ठूलो अवसर रहेको देखाउँछ।
संवेदनशील उत्पादनलाई अलग श्रेणीमा राखियो:
भारतले आफ्ना हितको रक्षा गर्न संवेदनशील उत्पादनहरूलाई कुनै पनि छुट नदिई अलग श्रेणीमा राखेको छ। विशेषगरी कृषि उत्पादन—दुग्ध, चिया, कफी, रबर तथा तम्बाकुजन्य वस्तु, सुन र चाँदीका सिल्ला, आभूषण, जुत्ता, खेलकुद सामग्रीजस्ता अन्य श्रम–प्रधान उत्पादन तथा धेरै निम्न धातुको कबाड यसमा समावेश छन्।
परम्परागत औषधि समावेश
ओमानसँग भएको एफटिएमा पहिलो पटक भारतका परम्परागत औषधिहरूलाई समावेश गरिएको छ। यसले खाडी मुलुकहरूमा आयुष उत्पादनका लागि बजार पहुँच विस्तार गर्नेछ। मस्कटमा प्रधानमन्त्री मोदीले प्रवासी भारतीयहरूसँग सम्बोधन गर्दै भने— “२१औँ शताब्दीको भारत साहसी र छिटो निर्णय लिने देश हो।”