जनरल उपेन्द्र द्विवेदीले सिक्किम सहित सिलिगुडी करिडोरको पनि भ्रमण गरे

गान्तोक: सिक्किमका मुख्यमन्त्री प्रेम सिंह तामाङले आज आफ्नो सरकारी निवासमा सेना प्रमुख जनरल उपेन्द्र द्विवेदी, सेना प्रमुख (सीओएएस) सँग भेट गर्नुभयो। जीओसी – इन – सी पूर्वी कमाण्ड, जीओसी त्रिशक्ति कोर, र जीओसी ब्ल्याक क्याट डिभिजन पनि उपस्थित थिए।
सीओएएस सिक्किमको अग्रगामी क्षेत्रहरूको भ्रमणमा छन। बैठकमा दुवै पक्षले राष्ट्रिय सुरक्षा, रणभूमि दर्शन र सैन्य-नागरिक मिलनबारे विस्तृत रूपमा छलफल गरे। मुख्यमन्त्री र सेना प्रमुखले सैनिक र पूर्व सैनिकहरूको कल्याणका लागि गरिएका पहलहरूको बारेमा पनि विचार साझा गरेका छन। मुख्यमन्त्रीले राज्य प्रशासन र भारतीय सेना बीचको निरन्तर सहयोगको प्रशंसा गरे। उनले रणभूमि दर्शन कार्यक्रम अन्तर्गत सेना र नागरिक प्रशासनको समन्वित प्रयासले सुरक्षा र सामाजिक कल्याण दुवै क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको उल्लेख गरे। यो पहलले सैनिकहरूको आवश्यकताहरू मात्र पूरा गर्दैन तर स्थानीय समुदाय र नागरिकहरूलाई पनि फाइदा पुर्‍याउँछ। बैठकमा छलफलका क्रममा दुवै पक्षले सैन्य-नागरिक मिलनलाई अझ सुदृढ पार्ने र नागरिक रक्षा उपायहरूको प्रभावकारिता बढाउने आवश्यकतामा जोड दिए। राज्यमा सैन्य भेटेरानहरूको कल्याण, सुविधा र सम्मान सुनिश्चित गर्ने रणनीतिहरू पनि विचार गरियो।
जनरल द्विवेदीले क्षेत्रीय भ्रमण, नागरिक प्रशासन र सुरक्षा उपायहरूमा राज्यको निरन्तर प्रयासहरूको प्रशंसा गरे। मुख्यमन्त्रीले क्षेत्रीय सुरक्षा र विकासमा सेनाको योगदानको पनि प्रशंसा गरे। बैठकले सिक्किममा सुरक्षा, सैन्य कल्याण र सैन्य-नागरिक समन्वयलाई अझ बढाउन ठोस कदम चाल्ने सहमति जनायो। दुवै पक्षले नियमित समन्वय र संयुक्त प्रयासहरू जारी राख्नुपर्ने आवश्यकतामा जोड दिए। सिक्किममा भएको यो बैठक राज्य र भारतीय सेना बीचको साझेदारीलाई सुदृढ पार्न र रणनीतिक सुरक्षा सुनिश्चित गर्न एक महत्त्वपूर्ण प्लेटफर्म साबित भयो।
सेना प्रमुख जनरल उपेन्द्र द्विवेदीले हालै सिक्किममा वास्तविक नियन्त्रण रेखा (एलएसी) मा भारतको रणनीतिक तयारीको समीक्षा गरे। सेना प्रमुखले सीमामा तैनाथ ब्ल्याक क्याट डिभिजनको अगाडिको चौकीहरूको भ्रमण गरे र रक्षा व्यवस्थाको निरीक्षण गरे। जनरल द्विवेदीले स्वदेशी ड्रोनहरूको प्रदर्शन पनि देखे। यो कुरा ध्यान दिनुपर्छ कि जनरल द्विवेदीले हालै चाणक्य रक्षा संवादमा चीनसँगको सीमाको स्थितिमा उल्लेखनीय सुधार भएको बताएका थिए। तयारीमा कुनै ढिलाइ छैन: भारत र चीन बीचको वास्तविक नियन्त्रण रेखा ३,४८८ किलोमिटर लामो छ। यो जम्मू र कश्मीर, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखण्ड, सिक्किम र अरुणाचल प्रदेश हुँदै जान्छ। यसमध्ये सिक्किममा चीनसँगको सीमा २२० किलोमिटर लामो छ। सिक्किमको आफ्नो भ्रमणको क्रममा, सेना प्रमुखले स्थानीय कमाण्डरहरूसँग जमिनको अवस्थाको समीक्षा गरे। सेना स्रोतहरूले भने कि चीनसँगको सम्बन्धमा सुधार भइरहेको छ, तर सीमा तयारीमा कुनै ढिलाइ हुनेछैन। सिक्किममा एलएसी मा तैनाथ ब्ल्याक क्याट डिभिजन सेनाको प्रमुख सीमा सुरक्षा एकाइहरू मध्ये एक हो। सिक्किमले रणनीतिक महत्त्व पनि राख्छ किनभने यसले चीन, नेपाल र भुटानसँग सीमा साझा गर्दछ।
हटलाइन व्यवस्था: यद्यपि हाल भारत र चीन बीच कुनै द्वन्द्व छैन। दुवै देशका सेनाहरू अक्टोबर २०२४ को स्थितिमा पूर्वी लद्दाखको विवादित क्षेत्रहरूबाट पछि हटेका छन्, दुवै देशका सैनिकहरू आफ्ना अत्याधुनिक हतियारहरूसहित सीमामा तैनाथ छन्। मे २०२० मा, पूर्वी लद्दाखमा भारतीय र चिनियाँ सेनाहरू भिडेका थिए। त्यसपछि, तनावलाई राम्रोसँग समाधान गर्न दुई देशहरू बीच हटलाइन स्थापना गरिएको थियो, जसले गर्दा सीमा क्षेत्रमा पारस्परिक विश्वास र सद्भाव बढेको थियो। स्रोतहरूका अनुसार, भारत र चीन बीच हाल छ वटा हटलाइनहरू सञ्चालनमा छन्। यी मध्ये दुई पूर्वी लद्दाखमा, दुई सिक्किममा र दुई अरुणाचल प्रदेशमा छन्। यसबाहेक, जमिनमा दुई देशका सेनाहरू बीचको कुनै पनि विवाद समाधान गर्न एक रूपरेखा स्थापना गरिएको छ।
सिलगुडी करिडोर: सिक्किमको दक्षिणमा रहेको एक अत्यन्त संवेदनशील र रणनीतिक करिडोर, जसलाई सिक्किम करिडोर पनि भनिन्छ, एक अत्यन्त संवेदनशील र रणनीतिक करिडोर हो। लगभग १७० गुणा ६० किलोमिटर नाप्ने यो साँघुरो खण्ड, नेपाल, भुटान र बंगलादेशसँग सिमाना जोड्छ। यसको सबैभन्दा साँघुरो बिन्दु केवल २०-२२ किलोमिटर चौडा छ। यसले देशका उत्तरपूर्वी राज्यहरूलाई भारतको बाँकी भागसँग जोड्ने महत्त्वपूर्ण जीवनरेखाको रूपमा काम गर्दछ। यसमा प्रमुख राष्ट्रिय राजमार्गहरू, रेलवे लाइनहरू, पाइपलाइनहरू र अप्टिकल फाइबर कनेक्टिभिटी पनि छन्। यो विश्वास गरिन्छ कि देशको बाँकी भागबाट अलग्गिएको यो क्षेत्र देशका शत्रुहरूको निरन्तर निगरानीमा छ। यद्यपि, शीर्ष सेना कमाण्डरहरू पनि भन्छन् कि चिकेन नेक भनेर चिनिने यस करिडोरमा यति धेरै भारतीय सैनिकहरू तैनाथ छन्, शत्रुको कुनै पनि घृणित कार्यको समयमै प्रतिकार गर्न सकिन्छ। यसको अर्थ शत्रुले यहाँ कुनै पनि कारबाही गर्नु अघि दुई पटक सोच्नेछ। बंगलादेश, पाकिस्तान र चीनको त्रिकोणको हालैको परिचालनले सुरक्षा वृत्तमा चिन्ता थप बढाएको छ, जसले उनीहरूको मनसायमाथि सधैं शंका उत्पन्न गरेको छ। सिक्किमका मुख्यमन्त्रीसँग भेट: जनरल द्विवेदीले सिक्किमका मुख्यमन्त्री प्रेम सिंह तामाङसँग पनि भेट गरे। मुख्यमन्त्री तामाङले ट्विटरमा लेखे कि उनी सेना प्रमुख र अन्य वरिष्ठ सैन्य अधिकारीहरूलाई भेट्न पाउँदा खुसी थिए। तामाङले भने कि यस अवसरमा राष्ट्रिय सुरक्षा, युद्धभूमि दर्शन, सैन्य-नागरिक समन्वय र भेटेरानहरूको कल्याण जस्ता मुद्दाहरूमा छलफल गरिएको थियो।