सिलीगुड़ी: कालिपद घोष तराई महाविद्यालय, बागडोगराको नेपाली विभाग तथा अंग्रेजी विभागको संयुक्त आयोजनामा १४ र १५ नोभेम्बर २०२५ मा आईसीएसएसआर प्रायोजित दुई दिने अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गोष्ठी सम्पन्न भयो। सीमा साहित्य: बहुविषयक उपागम शीर्षकमा आयोजित सङ्गोषठीमा सीमा साहित्य सम्बन्धी बहुआयामिक विमर्शलाई अकादमिक तहमा विस्तृत रूपले सम्पन्न गरियो। संगोष्ठीको उद्घाटन महाविद्यालयकी प्राचार्या डा. मिनाक्षी चक्रवर्तीले स्वागत मन्तव्यसँगै गरेकी थिइन। उद्घाटन समारोहमा सङ्गोष्ठीको सार सङ्ग्रहको विमोचन पनि गरिएको थियो। विभिन्न विभागका विद्यार्थीहरूले संयुक्त रूपमा प्रस्तुत गरेको साङ्गीतिक प्रदर्शनले वातावरणमा उत्साह थपेको थियो।
उद्घाटन सत्र विशिष्ट अतिथिहरूको उपस्थिति र विचारले अत्यन्त समृद्ध बन्यो। सम्माननीय अतिथि डा. भास्कर विश्वास, रजिस्ट्रार, उत्तर बङ्ग विश्वविद्यालय, वीज भाषणको वक्ता प्रा. डा. सन्जीव उप्रेती, अङ्ग्रेजी विभाग, त्रिभुवन विश्वविद्यालय, काठमाडौँले विषयवस्तुमा महत्वपूर्ण दृष्टिकोण प्रस्तुत गरे। त्यस्तै विशेष अतिथिहरू प्रा. डा. मनोहरन एन निर्देशक, दक्षिण एशिया अध्ययन केन्द्र तथा प्राध्यापक, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध तथा राजनीतिक विज्ञान विभाग, क्राइस्ट विश्वविद्यालय, बेंगलुरु, प्रा. डा. सम्बुद्ध घटक, स्कूल अफ पब्लिक अफेयर्स, सान डिएगो, क्यालिफोर्निया तथा प्रा. डा. शान्ति छेत्री, पूर्व उपकुलपति, अलिपुरद्वार विश्वविद्यालयको उपस्थितिले उद्घाटन सत्रलाई अझै गहन बनाएको थियो। उद्घाटन कार्यक्रमपछि सुरु भएका प्लेनरी तथा मूल सत्रहरू प्रा. डा. स्वाथसिद्ध सरकार, हिमालयन स्टडिज सेन्टर, उत्तर बङ्ग विश्वविद्यालय र प्रा. डा. पुष्कर पराजुली, नेपाली विभाग, उत्तर बङ्ग विश्वविद्यालयको अध्यक्षतामा सञ्चालन भए। प्रस्तुत सत्रहरूमा सीमा साहित्यका संरचनात्मक, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र भौगोलिक आयामहरूबारे विस्तृत छलफल भयो।
पहिलो दिनको अन्त्यसम्म निरन्तर चलेका प्राविधिक सत्रहरू डा. पथिक रोय , अंग्रेजी विभाग, सन्त जोसेफ महाविद्यालय, दार्जिलिङ तथा डा रागिनी थापा, नेपाली विभाग, सोनादा डिग्री महाविद्यालयको अध्यक्षता र संयोजनमा सम्पन्न भए। यी सत्रहरूले सीमाक्षेत्रका समुदायका जीवनानुभूति, पहिचान, मानव भूगोल र साहित्यमा सीमाको प्रतिनिधित्वबारे प्रभावकारी विश्लेषण प्रस्तुत गरे।
दोस्रो दिनको प्रारम्भ प्रा. डा. रञ्जिता चक्रवर्ती, राजनीतिक विज्ञान विभाग, उत्तर बङ्ग विश्वविद्यालय तथा प्रा डा संजय राई, नेपाली विभाग, उत्तर बङ्ग विश्वविद्यालयको अध्यक्षतामा भएको मूल सत्रबाट भयो। सत्रले सीमाको विचारधारात्मक निर्माण, सीमापारि समाजमा हुने सांस्कृतिक अन्तरक्रिया र साहित्यमा सीमाको अभिव्यक्तिबारे गहन बहस अघि सारे।
यसपछिका प्राविधिक सत्रहरू प्रा. डा. संजीव उप्रेती (त्रिभुवन विश्वविद्यालय), प्रा. डा. कविता लामा, नेपाली विभाग, सिक्किम विश्वविद्यालय, डा. अरिन्दम बसाक र डा. महेश पौडेलको संयोजनमा सम्पन्न भए। यी सत्रहरूले सीमारेखा, सीमा क्षेत्र र सीमा निर्माणका प्रक्रियाहरूलाई साहित्यिक तथा सांस्कृतिक संवेदना मार्फत बहुआयामिक रूपमा विश्लेषण गरे।
समापन सत्रमा प्रा. डा. शमीम रेजा, बाङ्ला भाषा तथा साहित्य विभाग, जाँहागिर नगर विश्वविद्यालय, ढाका, बङ्गलादेश, प्रा डा कविता लामा, नेपाली विभाग, सिक्किम विश्वविद्यालय, साहित्य अकादमी पुरस्कार विजेता स्मृति सेवान्ती घोष, सिलगुडीका प्रख्यात कवि राजा पुनियानी, तथा कालिपद घोष तराई महाविद्यालयका आईक्यएसी संयोजक डा जोन बी तिर्कीको उपस्थिति विशेष रूपमा उल्लेखनीय रह्यो। समापन मन्तव्यहरूले सीमा साहित्यको अध्ययनले भू–राजनीतिक संरचना, सांस्कृतिक आदान–प्रदान र सामूहिक पहिचानका तहहरूलाई नयाँ दृष्टिले बुझ्न मद्दत गर्ने कुरा औँल्याए।
दुई दिनसम्म चलेको यस अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गोष्ठीले सीमा साहित्यको सैद्धान्तिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक तथा सामाजिक पक्षमा गम्भीर शैक्षिक संवाद स्थापना गर्दै अनुसन्धान र अकादमिक सहकार्यका नयाँ दिशाहरू खोलेको छ। सङ्गोष्ठीका संयोजकका रूपमा डा वासुदेव थापा, नेपाली विभाग र बेदिका राई, अङ्ग्रेजी विभाग, कालिपदघोष तराई महाविद्यालय रहेका थिए।
महाविद्यालयका शिक्षण अशिक्षण कर्मचारी लगायत सबैको समन्वय र सक्रियताले कार्यक्रम सफलतापूर्वक सम्पन्न हुन सकेको जानकारी महाविद्यालय पक्षले जनाएको छ।