शिलांग: मेघालयमा अहिलेसम्म डार्क वेब मार्फत लागूऔषध दुरुपयोगको कुनै पनि घटना रिपोर्ट गरिएको छैन, तर राज्य सरकारले यस उदाउँदो खतराको बारेमा शिक्षक, अभिभावक र सरोकारवालाहरूलाई संवेदनशील बनाउनु महत्त्वपूर्ण ठानेको छ।
लागूऔषध माग न्यूनीकरण सम्बन्धी राष्ट्रिय कार्य योजना (एनएपीडीडीआर) अन्तर्गत सामाजिक न्याय तथा सशक्तिकरण मन्त्रालयसँगको सहकार्यमा समाज कल्याण विभागले हालै “डिजिटल खतराहरू: कसरी साइबर अपराधले लागूऔषध दुरुपयोगलाई इन्धन दिन्छ” विषयक एक दिने कार्यशाला आयोजना गरेको छ।
यो कार्यक्रम लागूऔषध न्यूनीकरण, उन्मूलन र कार्य मिशन (ड्रीम), मेघालय पुलिस (साइबर अपराध डिभिजन), ड्रीमजवेयर सफ्टवेयर समाधान, हैदराबाद र कृपा फाउन्डेसनको सक्रिय सहयोगमा आयोजना गरिएको थियो।
एक विज्ञप्तिमा, ड्रीमले भन्यो, “युवाहरूलाई सडकमा होइन, तर सामाजिक सञ्जाल, अनलाइन गेमिङ नेटवर्क, मेसेजिङ प्लेटफर्म र इन्क्रिप्टेड एपहरू जस्ता डिजिटल माध्यमहरू मार्फत लागूपदार्थसँग परिचित गराइँदैछ, जुन प्रायः व्यापक गैरकानूनी गतिविधिहरूसँग जोडिएका हुन्छन्। यी अनलाइन माध्यमहरूले प्रायः लागूपदार्थ दुरुपयोगलाई बढावा दिने, गलत जानकारी फैलाउने र हानिकारक समुदायहरूमा निर्बाध पहुँच प्रदान गर्ने सामग्री प्रसारित गर्छन्। यदि नियन्त्रण नगरिएमा, तिनीहरू साथीहरूको दबाब, लागूपदार्थ संस्कृतिको महिमा र अवैध अनलाइन माध्यमहरू मार्फत लागूपदार्थहरूमा प्रत्यक्ष पहुँचको लागि प्रजनन स्थल बन्न सक्छन्।”
डिजिटल संसारको गहिरो मनोवैज्ञानिक प्रभावले यो चुनौतीलाई अझ जटिल बनाउँछ। यसले भन्यो कि निरन्तर तुलना, साइबर बुलिङ, अलगाव र डिजिटल लतले धेरै युवाहरूलाई भाग्ने माध्यमको रूपमा पदार्थ दुरुपयोगमा शरण लिन धकेलिरहेको छ।
कार्यशालाका वक्ताहरूले एन्टिभाइरस सफ्टवेयर र सुरक्षा उपायहरू जस्ता बलियो साइबर-सुरक्षा उपकरणहरू अपनाउने महत्त्वपूर्ण आवश्यकतामा जोड दिए। उनले सहभागीहरूलाई फिसिङ, डिजिटल गिरफ्तारी र अन्य उदीयमान खतराहरू जस्ता साइबर अपराधहरूको शिकार हुनबाट आफूलाई र अरूलाई बचाउन डिजिटल विवेक र सतर्कता प्रयोग गर्न पनि आग्रह गरे।
कार्यशालाको छलफलमा आजको अन्तरसम्बन्धित संसारमा आवश्यक पर्ने जिम्मेवार अनलाइन व्यवहार, साइबर जोखिमको बारेमा जागरूकता र सुरक्षित इन्टरनेट प्रयोग जस्ता स्वस्थ डिजिटल स्वच्छता अभ्यासहरू अपनाउने महत्त्वमा जोड दिइएको थियो।
समाज कल्याण निर्देशक तथा ड्रीमकी अतिरिक्त मिसन निर्देशक क्यामेलिया डोरेन लिंगुआले विकासात्मक र कल्याणकारी पहलहरूप्रति राज्य सरकारको दृढ प्रतिबद्धतालाई प्रकाश पारिन् र लागूपदार्थ दुरुपयोगको बढ्दो खतरा र समाजमा यसको विनाशकारी प्रभावप्रति पनि ध्यानाकर्षण गरिन्।
उनले लागूपदार्थ दुरुपयोग विरुद्धको लडाई सरकारको मात्र जिम्मेवारी नभएकोले सबै सरोकारवालाहरू बीचको सहकार्यात्मक प्रयासको तत्काल आवश्यकतामा जोड दिइन्। उनले सचेत गराइन् कि यदि लागूपदार्थको खतरालाई सामूहिक रूपमा चाँडै सम्बोधन गरिएन भने, युवाहरूको सम्पूर्ण पुस्ता हराउने गम्भीर जोखिम छ।