डॉ. उपासना पालो, एसोसिएट कंसल्टेंट, स्त्री रोग ऑन्कोलॉजी, नारायणा अस्पताल(आरएन टैगोर अस्पताल) मुकुंदपुर

पाठेघरको मुखको क्यान्सरले हरेक वर्ष ६७,००० भन्दा बढीको मृत्यु हुने गरेको छ। स्वास्थ्य विज्ञहरूले महिलाहरूलाई नियमित जाँच गराउन र रोकथामका उपायहरू अपनाउन आग्रह गरिरहेका छन्।
भारतीय महिलाहरूको लागि प्रमुख स्वास्थ्य खतराहरू मध्ये पाठेघर र पाठेघरको क्यान्सर
भारतमा महिलाहरूको लागि स्त्री रोगको क्यान्सर एक प्रमुख स्वास्थ्य चिन्ताको विषय बनेको छ, जसमा पाठेघर र पाठेघरको क्यान्सर सबैभन्दा सामान्य छ। बढ्दो जागरूकताको बावजुद, भारतमा प्रत्येक वर्ष पाठेघरको क्यान्सरका १.२ लाख भन्दा बढी नयाँ केसहरू रिपोर्ट गरिन्छन्, जसको परिणामस्वरूप ६७ हजार भन्दा बढीको मृत्यु हुन्छ। यो चिन्ताजनक अवस्थालाई ध्यानमा राख्दै, विज्ञहरूले नियमित जाँच, खोप र समयमै परामर्शलाई प्राथमिकता दिन सिफारिस गर्छन्।
प्रारम्भिक चेतावनी संकेतहरूलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्: समयमै निदानले तपाईंलाई रोगहरूबाट बचाउन सक्छ
क्यान्सरका यी लक्षणहरूलाई प्रायः बेवास्ता गरिन्छ। महिलाहरूले अत्यधिक वा अनियमित महिनावारी, रजोनिवृत्तिको समयमा वा यौनसम्पर्क पछि रक्तस्राव, असामान्य योनि स्राव, पेट सुन्निने, भोक नलाग्ने वा पेटको आकार अचानक बढ्ने जस्ता लक्षणहरू देखिएमा सतर्क रहनुपर्छ। कहिलेकाहीँ सामान्य सिस्ट वा फाइब्रोइड क्यान्सरमा परिणत हुन सक्छ। रगत परीक्षणले पनि संकेत दिन सक्छ। यदि कुनै लक्षण शंकास्पद देखिन्छ भने, तुरुन्तै विशेषज्ञलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ। प्रारम्भिक उपचार, विशेष गरी एकै पटकमा क्यान्सर हटाउने शल्यक्रियाको सफलता दर सबैभन्दा राम्रो हुन्छ।
कारणहरू बुझ्ने: उमेर, HPV संक्रमण र पारिवारिक इतिहासले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ
यी क्यान्सरहरूको कारण फरक हुन सक्छ। उमेर बढ्दै जाँदा जोखिम बढ्दै जान्छ, र एचपीभि (मानव प्यापिलोमाभाइरस) संक्रमण पाठेघरको मुखको क्यान्सरको मुख्य कारण हो। यो भाइरस धेरै सामान्य छ र धेरैजसो महिलाहरू एक वा अर्को समयमा यसबाट संक्रमित हुन्छन्। केही क्यान्सरहरू, जस्तै डिम्बाशय र स्तन क्यान्सर, वंशानुगत हुन सक्छन्।
पोषण र जीवनशैली
विश्वव्यापी रूपमा २०-६०% क्यान्सरका घटनाहरूमा आहार र जीवनशैलीको भूमिका हुन्छ। मोटोपना र कम पोषण स्त्री रोगको क्यान्सर, विशेष गरी एन्डोमेट्रियल र डिम्बग्रंथिको क्यान्सरको प्रमुख जोखिम कारक हुन्। मोटोपन मात्र लगभग ४०% इन्डोमेट्रियल क्यान्सरका केसहरूसँग सम्बन्धित छ। फलफूल र तरकारीको कम सेवन र प्रशोधित खानाको उच्च सेवनले जोखिम बढाउँछ। यसको विपरीत, स्वस्थ आहार, नियमित व्यायाम र तौल नियन्त्रणले क्यान्सरको जोखिम ३०% ले कम गर्न सक्छ।
रोकथाम सम्भव छ: खोप, स्क्रिनिङ र स्वस्थ बानीहरूले जोखिम कम गर्न सक्छन्।
धेरै अवस्थामा, क्यान्सर रोकथाम गर्न सकिन्छ। डब्लुएचओ र स्वास्थ्य एजेन्सीहरूले सिफारिस गरेको एचपीभि खोपले पाठेघरको क्यान्सरका ९०% भन्दा बढी केसहरूलाई रोक्न सक्छ। नियमित प्याप स्मीयर र एपीभि परीक्षणले समस्याहरू चाँडै पत्ता लगाउन मद्दत गर्न सक्छ। पारिवारिक क्यान्सरको बलियो इतिहास भएका महिलाहरूले आनुवंशिक परीक्षण गराउन सक्छन् र आवश्यकता अनुसार निवारक कदम चाल्न सक्छन्। स्वस्थ जीवनशैली र नियमित जाँचले पनि जोखिमलाई उल्लेखनीय रूपमा कम गर्न सक्छ।
आधुनिक उपचारबाट आशा: उन्नत शल्यक्रिया, लक्षित उपचार र नयाँ दृष्टिकोणहरू
चिकित्सा क्षेत्रमा भएको प्रगतिका कारण, उपचारहरू अब अझ प्रभावकारी भएका छन्। शल्यचिकित्सकहरूले जटिल शल्यक्रियाहरू गर्न सक्छन्। कतिपय अवस्थामा, ल्याप्रोस्कोपी वा रोबोटिक्स जस्ता न्यूनतम आक्रामक प्रविधिहरूले रिकभरीको गति बढाउन मद्दत गर्छन्। केही उन्नत अवस्थाहरूमा क्यान्सर कोषहरूलाई अझ प्रभावकारी रूपमा मार्न सिधै पेटमा तताइएको केमोथेरापी दिइन्छ। शल्यक्रियाको अतिरिक्त, लक्षित औषधि र इम्युनोथेरापी जस्ता नयाँ उपचारहरू पनि प्रयोग भइरहेका छन्।