नयाँ दिल्ली: भारतले फ्रान्सबाट २६ राफेल समुद्री लडाकु विमान खरिद गर्ने एउटा ठूलो सम्झौतालाई अनुमोदन गरेको छ। यो सम्झौता ६३,००० करोड रुपैयाँभन्दा बढीको भएको र चाँडै नै औपचारिक रूपमा हस्ताक्षर हुने बताइएको छ। यस सम्झौता अन्तर्गत, भारतीय नौसेनालाई २२२ सिंगल-सीटर र ४ ट्विन-सीटर राफेल एम लडाकु विमानहरू प्राप्त हुनेछन्। सरकारी स्रोतहरूका अनुसार प्रधानमन्त्रीको नेतृत्वमा रहेको सुरक्षा सम्बन्धी मन्त्रिपरिषद् समिति (सीसीएस) बाट अनुमोदन भएपछि सम्झौता चाँडै नै अन्तिम चरणमा पुग्न सक्छ।
राफेल-एम कहिले उपलब्ध हुनेछ?
सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको लगभग पाँच वर्षपछि राफेल एम लडाकु विमानहरूको डेलिभरी सुरु हुने अपेक्षा गरिएको छ। पहिलो विमान २०२९ को अन्त्यसम्ममा भारत आइपुग्ने अनुमान गरिएको छ र सम्पूर्ण कन्साइनमेन्ट २०३१ सम्ममा डेलिभर हुनेछ। यी राफेल एम जेटहरू भारतीय नौसेनाको विमान वाहक आइएनएस विक्रान्त र आइएनएस विक्रमादित्यबाट उडाइनेछन्।
हाल, यी दुवै विमानहरूले पुराना मिग-२९के लडाकु विमानहरू प्रयोग गरेर आफ्नो मिसन पूरा गरिरहेका छन्। नयाँ राफेल एम जेटहरू भारतको पहिलो स्वदेशी विमान वाहक, आईएनएस विक्रान्तमा तैनाथ गरिनेछ र यसले नौसेनाको अवस्थित मिग-२९के फ्लीटलाई अझ बलियो बनाउनेछ। उल्लेखनीय छ कि भारतीय वायुसेनाले पहिले नै अम्बाला र हाशिमारा एयरबेसबाट ३६ वटा राफेल जेट विमानहरू सञ्चालन गरिरहेको छ।
नयाँ राफेलले भारतीय वायुसेना (आईएएफ) को क्षमता बढाउनेछ।
राफेल मरीनको यो नयाँ सम्झौताले भारतीय वायुसेना (आइएएफ) को क्षमतालाई पनि बलियो बनाउनेछ। यसमा “बडी-बडी” हावाबाट हावामा इन्धन भर्ने प्रणालीको स्तरोन्नति समावेश छ, जसले गर्दा लगभग १० राफेल जेट विमानहरूले अन्य विमानहरूलाई हावामा इन्धन भर्न अनुमति दिनेछ। यसले यी विमानहरूको सञ्चालन दायरालाई धेरै हदसम्म बढाउनेछ। रक्षा स्रोतहरूका अनुसार, सम्झौतामा भारतीय वायुसेनाको राफेल फ्लीटको लागि जमिनमा आधारित उपकरण र सफ्टवेयर अपग्रेडहरू पनि समावेश हुन सक्छन्। यसका साथै, नौसेनाले आफ्ना विमान वाहकहरूमा केही विशेष उपकरणहरू पनि जडान गर्नुपर्नेछ ताकि तिनीहरूले ४.५ पुस्ताको राफेल समुद्री जेटहरूलाई कुशलतापूर्वक सञ्चालन गर्न सकून्।
लडाकु विमानहरूको बारेमा महिनौंदेखि वार्ता भइरहेको छ।
स्रोतका अनुसार भारत र फ्रान्सबीच २६ राफेल समुद्री लडाकु विमान खरिद गर्ने सम्बन्धमा धेरै महिनादेखि वार्ता भइरहेको थियो। भारतले नौसेनाका लागि यो सम्झौता सन् २०१६ मा वायुसेनाका लागि ३६ राफेल जेट खरिद गरिएको मूल्यमा नै होस् भन्ने चाहन्थ्यो। यस सम्झौताको चर्चा पहिलो पटक प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको २०२३ मा फ्रान्स भ्रमणको क्रममा भएको थियो। यसपछि, भारतीय रक्षा मन्त्रालयले फ्रान्सलाई ‘अनुरोध पत्र’ पठाएको थियो, जुन फ्रान्सले डिसेम्बर २०२३ मा स्वीकार गरेको थियो। यसअघि, सेप्टेम्बर २०१६ मा, भारतले वायुसेनाका लागि फ्रान्सबाट ५९,००० करोड रुपैयाँमा ३६ राफेल विमान खरिद गरेको थियो।