उज्जैन: विश्वको पहिलो वैदिक घडी महाकालको नगर उज्जैनमा स्थापना गरिएको छ। मार्च १ मा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र मुख्यमन्त्री डा. मोहन यादवले कालिदास एकेडेमीमा यसको औपचारिक उद्घाटन गर्नेछन्। यसको स्थापना र परीक्षणको काम पनि लगभग सकिएको छ। यहाँ आइतबार साँझ अबेर वैदिक घडी स्थापना गरिएको थियो। हाम्रो भारतीय मानक समय वैदिक घडीमा छ। त्यसअनुसार एक घण्टा ४८ मिनेट हुन्छ। यो घडीले वैदिक समयसँगै विभिन्न मुहूर्त पनि देखाउनेछ। यो वैदिक घडी पुरानो क्यालेन्डरअनुसार बनाइएको हो। यसलाई क्रेनको सहायताले करिब ८० फिटको उचाइमा रहेको वाच टावरमा जडान गरिएको थियो। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले मार्च १ मा उज्जैनमा वैदिक घडीको उद्घाटन गर्नेछन्। यो विश्वको पहिलो डिजिटल घडी हुनेछ, जसले भारतीय मानक समय (आईएसटी) र ग्रिनविच मीन टाइम (जीएमटी) मात्र नभई पञ्चाङ र ३० मुहूर्तको बारेमा पनि जानकारी दिनेछ। यसले सूर्योदय-सूर्यास्त र सूर्यग्रहण र चन्द्रग्रहणको बारेमा पनि जानकारी दिनेछ। घडीमा पनि घण्टा, मिनेट र सेकेन्ड ह्यान्ड हुनेछन्। यसले सूर्योदय-सूर्यास्तको आधारमा समय गणना गर्नेछ। तपाईंले मुहूर्त गणना, क्यालेन्डर र मौसम सम्बन्धित जानकारी प्राप्त गर्न सकिन्छ।

समयसँगै शुभ समय, ग्रहण, संक्रान्ति र चाडपर्वको जानकारी पनि घडीमा उपलब्ध हुनेछ। इन्टरनेट र जीपीएसमा जडान भएकोले यो संसारको जुनसुकै ठाउँमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। घडी मोबाइल र टीभीमा पनि सेट गर्न सकिन्छ। खगोलीय घटनाहरू हेर्नका लागि टावरको शीर्षमा टेलिस्कोप पनि जडान गरिनेछ। वैदिक घडीमा वैदिक समय, आईएसटी, जीएमटीसहित भारतीय समय गणना विक्रम संवतको बारेमा जानकारी पनि पाउनुहुनेछ। विक्रम संवत पञ्चाङ (भारतीय प्राचीन पात्रो) समावेश गरिनेछ। सूर्योदयदेखि सूर्यास्तसम्मका ग्रह, योग, भद्र, चन्द्रमाको स्थिति, नक्षत्र, चोघडिया, सूर्यग्रहण, चन्द्रग्रहणको जानकारी उपलब्ध हुनेछ। अभिजीत मुहूर्त, ब्रह्म मुहूर्त, अमृत काल र मौसम सम्बन्धी सबै जानकारी उपलब्ध हुनेछ। वैदिक घडी पठनका लागि मोबाइल एपको पनि योजना छ। मानिसहरूले यसलाई स्मार्टफोन, कम्प्युटर, टेलिभिजन र अन्य सम्बन्धित उपकरणहरूमा प्रयोग गर्न सक्नेछन्। वैदिक घडीको पृष्ठभूमि ग्राफिक्समा ज्योतिर्लिङ्ग, नवग्रह आदि चित्रण गर्ने योजना पनि छ। वैदिक घडीमा आरोहण, ग्रहण, शुभ समय र पर्वको बारेमा जानकारी लिन सकिन्छ। हालको ग्रिनविच प्रणालीमा २४ घण्टालाई ३० मुहूर्त (घाटी)मा विभाजन गरिएको छ। समयलाई क्षण र अवधिमा विभाजन गरिएको छ।

१०×१२ वैदिक घडी स्थापना गर्न, उज्जैनको जिवाजी अब्जर्भेटरी नजिकै ८५ फिट अग्लो टावर बनाइएको छ। विक्रम शोध पीठका निर्देशक श्रीराम तिवारीले यो घडी विश्वको पहिलो घडी हुने बताउनुभयो, जसमा भारतीय समयको हिसाब देखाइनेछ। उज्जैनलाई समय गणनाको केन्द्र मानिन्छ। ट्रपिक अफ क्यान्सर (ट्रपिक अफ क्यान्सर) उज्जैन हुँदै जान्छ। मुख्यमन्त्री डा मोहन यादव उज्जैनलाई समय गणनाको केन्द्र बनाउन चाहन्छन्। उनले २२ दिसम्बर २०२३ को विधानसभा सत्रमा राज्य सरकारले प्राइम मेरिडियनलाई ग्रीनविच, इङ्गल्याण्डबाट उज्जैनमा स्थानान्तरण गर्ने काम गर्ने बताएका थिए। यसका लागि उज्जैनको वेधशालामा अनुसन्धान गरिनेछ।