संसारभर नयाँ वर्ष एउटै दिन मनाइन्छ र त्यो हो १ जनवरी। यसको कारण यस्तो छ, जताततै ग्रेगोरियन क्यालेन्डरलाई नयाँ वर्ष र कामको आधार मानिन्छ। मध्य प्रदेश सरकारले विक्रम संवतलाई आधिकारिक पात्रोमा स्थान दिएकोले फेरि एकपटक हिन्दु नयाँ वर्षको क्यालेन्डर चर्चामा छ। यससँगै इन्टरनेटमा मानिसहरूले सोध्न थाले कि विक्रम संवत के हो? हिन्दु नयाँ वर्ष अर्थात नवसंवत्सर शुरु भएको दिनलाई विक्रम संवत भनिन्छ। अंग्रेजी क्यालेन्डरअनुसार यसको मिति परिवर्तन भएको देख्छौं, तर हिन्दु क्यालेन्डरको चैत्र महिनाको शुक्ल पक्ष प्रतिपदाबाट शुरु हुन्छ। यसको बारेमा धेरैलाई थाहा छैन। अनलाइन प्लेटफर्म क्युओरामा पनि मानिसहरू यस बारे सोधिरहेका छन्।

हिन्दु नयाँ वर्षको पहिलो दिन विक्रम संवत शुरु भएको छ। आज पनि भारतका विभिन्न राज्यमा गुढीपाडवा, उगादी जस्ता नामले मनाइन्छ। यो राजा चन्द्रगुप्त विक्रमादित्यद्वारा शुरु गरिएको थियो, र यो अंग्रेजी क्यालेन्डर भन्दा ५७ वर्ष अगाडि छ। यसलाई गणितीय दृष्टिकोणले समयको सही गणना मानिन्छ र ज्योतिषीहरू पनि त्यसैमा विश्वास गर्छन्। यसको समयावधि ३५४ दिन हो र बाँकी १० दिनलाई अधिक मास वा चन्द्रमास मानिन्छ। चन्द्रमाको पहिलो दिनदेखि नै शिरु मानिन्छ। राजा चन्द्रगुप्त विक्रमादित्यले विक्रम संवत्को पहिलो दिन आफ्नो प्रजाको बाँकी सबै ऋण माफ गर्थे। उनको शासनकाललाई चिनियाँ यात्री ह्युएन त्साङले स्वर्ण युगको रूपमा वर्णन गरेका छन्।

पहिलो कुरा के हो भने हिन्दु मान्यताअनुसार भगवान ब्रह्माले ब्रह्माण्डको सृष्टि शुरु गरेको विक्रम संवतको प्रारम्भ तिथि हो। हिन्दु नयाँ वर्षको शुरुवातदेखि नै भारतीय संस्कृतिका धेरै महत्त्वपूर्ण कार्यहरू भएका छन्। यस दिनदेखि चैत्र महिनामा नौ दिनसम्म देवीको आराधना शुरु भई नवमीका दिन भगवान रामको जन्मजयन्ती मनाइन्छ। अंग्रेजी क्यालेन्डरलाई कामका लागि मानिए पनि आज पनि हिन्दुहरूले चाडपर्व, व्रत र महत्त्वपूर्ण कामका लागि यही क्यालेन्डरबाट शुभ समय मान्ने गर्छन्।