जेनेभा: कोरोना भाइरसपछि अब मन्कीपक्स विश्वका लागि चिन्ताको विषय बन्दै गएको छ। इंग्ल्याण्ड र युरोपबाट शुरु भएको मामला अहिले भारतलगायत धेरै देशमा भेटिन थालेका छन्। अहिलेको अवस्थालाई ध्यानमा राख्दै विश्व स्वास्थ्य संगठनले यसलाई विश्वव्यापी स्वास्थ्य आपतकाल घोषणा गरेको छ। विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) का महानिर्देशक टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले हालको विश्वव्यापी मन्कीपक्सको प्रकोप ‘स्वास्थ्य आपतकाल’ भएको शनिबार बताएका छन्।

डा. टेड्रोसले भने, ‘एक महिना अघि मैले आपतकालीन समितिलाई धेरै देशहरूमा फैलिएको मन्कीपक्सको प्रकोप स्वास्थ्य आपतकालीन हो कि होइन भनेर मूल्याङ्कन गर्न भनेको थिएँl’  त्यतिबेला ४७ देशमा ३०४० जनामा ​​सङ्क्रमण देखिएको तर त्यसयता मन्कीपक्सको संक्रमण बढेको र अहिले ७५ देशमा १६ हजारभन्दा बढी संक्रमित र पाँचजनाको मृत्यु भएको उनले बताए। ‘प्रकोप बढ्दै गएपछि, मैले बिहीबार समितिलाई नयाँ तथ्याङ्क पुन: हेर्न र त्यसको आधारमा मलाई सल्लाह दिन आग्रह गरें,’ टेड्रोसले भने, ‘मन्कीपक्स स्वास्थ्य आपतकालिन हो कि भनेर समितिले सहमतिमा पुग्न सकेनl’ आज प्रकाशित प्रतिवेदनमा समितिका सदस्यहरूले त्यसको पक्ष र विपक्षमा कारण दिएका छन्। उनले विश्व स्वास्थ्य संगठनको मूल्याङ्कनमा विश्व र सबै क्षेत्रमा मन्कीपक्सको जोखिम मध्यम रहेको तर युरोपमा यसको जोखिम उच्च रहेको बताए। अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा पनि यसको फैलावट हुने खतरा स्पष्ट छ। उनले भने, ‘सरल शब्दमा भन्नुपर्दा, हामीसँग एउटा प्रकोप छ जुन नयाँ तरिकामा विश्वभर द्रुत रूपमा फैलिएको छ, र हामीलाई यसको बारेमा धेरै कम थाहा छ। यी सबै कारणहरूका लागि, मैले विश्वव्यापी मन्कीपक्स प्रकोप सार्वजनिक स्वास्थ्य आपतकाल हो भनेर निर्धारण गरेको छु।’

यो मन्कीपक्समा डब्ल्यूएचओको उच्च सतर्कता स्तर हो। स्वास्थ्य एजेन्सीको घोषणाको अर्थ हो कि डब्लुएचओले अब मन्कीपक्सलाई विश्वव्यापी स्वास्थ्यको लागि ठूलो खतरा मानेको छ र यसको फैलावट रोक्न र महामारीमा परिणत गर्न अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रियाको तत्काल आवश्यकता छ। यद्यपि घोषणाले देशका सरकारहरूलाई कुनै विशेष कारबाही थोपर्दैन, यसले तत्काल कारबाहीका लागि अपीलको रूपमा कार्य गर्दछ। डब्लुएचओले आफ्ना सदस्य राष्ट्रहरूका लागि आदेश होइन सिफारिसहरू मात्र जारी गर्छ। यो वर्ष अहिलेसम्म करिब ७५ देशमा १६,००० भन्दा बढी घटनाहरू रिपोर्ट भइसकेका छन्। एजेन्सीको तथ्याङ्कअनुसार जुनको अन्त्यदेखि जुलाईको शुरुवातसम्म पुष्टि भएका केसहरूको संख्यामा ७७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। संयुक्त राष्ट्रको स्वास्थ्य एजेन्सीले यस हप्ता भनेको छ कि अफ्रिका बाहिर पाइने मोन्कीपक्सका ९९ प्रतिशत मामलाहरू पुरुषसँग सम्बन्धित छन्, जसमध्ये ९८ प्रतिशत पुरुषसँग यौन सम्बन्ध राखेका छन्। तर, यो रोग मन्कीपक्सबाट संक्रमित बिरामीसँग नजिकको शारीरिक सम्पर्कमा रहेका जो कोहीलाई पनि लाग्न सक्छ। यसअघि डब्लुएचओले धेरै देशमा मन्कीपक्सको बढ्दो प्रकोपलाई नजिकबाट नियाल्नुपर्ने बताएको थियो तर तत्कालका लागि यसलाई विश्वव्यापी स्वास्थ्य आपतकाल घोषणा गर्नुपर्ने आवश्यकता छैन। डब्ल्यूएचओको आपतकालीन समितिले स्वीकार गर्‍यो कि प्रकोपका धेरै पक्षहरू ‘असामान्य’ थिए र मन्कीपक्सको खतराहरू वर्षौंदेखि सम्बोधन गरिएको थिएन।