वैज्ञानिकले फेला पारे ३८ करोड वर्ष पुरानो मुटु…

00-380-million-old-heart.jpeg

पर्थ/एडिलेड: पश्चिमी अष्ट्रेलियाको किम्बरले क्षेत्रको चुनढुङ्गा दायराहरूमा रहेको फिट्जरोय क्रसिङ शहर नजिकै संसारको सबैभन्दा राम्रो संरक्षित प्राचीन कोरल चट्टान भेट्टाइन्छl त्यहाँ बाबा आदमको समयदेखिका समुन्द्री जनावरहरूको असंख्य अवशेषहरू छन्, जसमा प्लाकोडर्महरू पनि छन्। माछाको यो वर्गले हाम्रो प्रारम्भिक जबडा पुर्खाहरूलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। पुरातन समुद्र, नदीहरू र तालहरू प्लेकोडर्मद्वारा शासित थिए। यी डेभोनियन अवधि (४१-३५० मिलियन वर्ष पहिले) को सबैभन्दा प्रचुर मात्रामा र विविध माछाहरू थिए तर पछि विलुप्त भए। प्लेकोडर्महरूको अध्ययन महत्त्वपूर्ण छ किनभने तिनीहरूले जबडा-स्पाइनल शारीरिक संरचनाको उत्पत्तिको इतिहासमा अन्वेषण गर्ने अवसर प्रदान गर्छन्। उदाहरणका लागि, जब बङ्गारा, दाँत, हड्डी र खोपडीका अंगहरू पहिलो पटक जोडिए तब प्लाकोडर्महरूले प्रकट गर्दछ। यसले हामीलाई कशेरुकाहरूमा आन्तरिक निषेचनको उत्पत्तिमा पुर्‍यायो। यस बारेमा केट ट्रिन्जस्टिक, कर्टिन विश्वविद्यालय र जोन लङ, फ्लिन्डर्स विश्वविद्यालयले विशेष अध्ययन गरेको छl  

प्लेकोडर्महरूको अध्ययन महत्त्वपूर्ण छ किनभने तिनीहरूले जबडा-स्पाइनल शारीरिक संरचनाको उत्पत्तिको इतिहासमा अन्वेषण गर्ने अवसर प्रदान गर्छन्। उदाहरणका लागि, जब बङ्गारा, दाँत, हड्डी र खोपडीका अंगहरू पहिलो पटक जोडिए तब प्लाकोडर्महरूले प्रकट गर्दछ। यसले हामीलाई कशेरुकाहरूमा आन्तरिक निषेचनको उत्पत्तिमा पुर्‍यायो। माछाका जीवाश्महरू पहिलो पटक सन् १९४० मा गोगो स्टेशनबाट फिट्जरोय क्रसिङ नजिकै फेला परेका थिए। तर यी सुन्दर थ्रीडी सुरक्षा प्रविधिको उपलब्धताको साथ सन् १९६० सम्म खुलासा भएनन्। यो प्रविधि प्रयोग गरेर हल्का एसिटिक एसिड प्रयोग गरेर हड्डीहरूबाट चट्टान हटाइन्छ। यो प्रविधि एक दोधारे तरवार पनि हो किनकि यसले जीवाश्ममा नरम ऊतक नष्ट गर्दछ। मांसपेशीका टुक्राहरू पहिलो पटक सन् २००० मा प्लाकोडर्म जीवाश्महरूमा फेला परेका थिए।

घाँटी र पेटका मांसपेशीहरू सहित गोगो प्लाकोडर्मको थप मांसपेशीहरू प्रकट गर्न सन् २०१० मा एक्स-रे विधिहरू प्रयोग गरेर यसलाई पछ्याइएको थियो। यस प्रविधिको प्रयोग गरेर अन्वेषकहरूले पहिलो पटक देखाए कि डोभेनियन कालको माछाको कलेजो, पेट र आन्द्रा थियो। शोधकर्ताहरूको सबैभन्दा रोचक खोज हृदय थियो। तिनीहरूले एक्स-रे प्रविधि प्रयोग गरेर प्लाकोडर्मको पहिलो हृदय पत्ता लगाए। त्यसपछि अर्को नमूनामा दोस्रो मुटु खोज्न न्युट्रोन इमेजिङ प्रविधिहरू प्रयोग गरियो। डोभेनियन कालमा जीवन कठिन भएको हुनुपर्छ किनभने प्लेकोडर्महरू तिनीहरूको मुखमा हृदय थिए। त्यसबेला कशेरुकामा घाँटी यति छोटो थियो कि मुटु घाँटीको पछाडि र गिलको तल थियो। आज ९९% जीवित कशेरुकाहरूको शरीरमा जबडाहरू छन्। यसले सुझाव दिन्छ कि मन्डिबुलर कशेरुकाहरूमा हृदयको थप स्थानान्तरण जबडा र घाँटीको संरचनामा हुने परिवर्तनसँग सम्बन्धित छ। तर मुटुको यो स्थानान्तरणले फोक्सोको विकासको लागि पनि ठाउँ छोड्ने थियो।

Print Friendly, PDF & Email

About Author

Advertisement

MORE STORIES

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *