कोलकाता: भारतको जी-२० अध्यक्षतामा भ्रष्टाचार विरोधी मन्त्रिस्तरीय बैठक शनिबार सम्पन्न भएको छ, जसमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले जी-२० प्रतिनिधिहरूलाई भिडियो सन्देश मार्फत सम्बोधन गरेका छन्। प्रधानमन्त्री मोदीले भने, ‘भारतमा भ्रष्टाचारविरुद्ध शून्य सहनशीलताको कडा नीति छ। भारतले पारदर्शी र जवाफदेही इकोसिस्टम सिर्जना गर्न टेक्नोलोजी र ई-गभर्नेन्सको प्रयोग गरिरहेको छ। कल्याणकारी योजना र सरकारी परियोजनाहरूमा रहेका कमीकमजोरी र कमीकमजोरीहरू हटाइँदैछl’ प्रधानमन्त्रीले २०१४ मा पहिलो जी-२० शिखर सम्मेलनमा सबै जी-२० देशहरू र दक्षिणी संसारका देशहरूसामु फरार आर्थिक अपराधीहरूले सामना गर्ने चुनौतीहरूको बारेमा बोलेको सम्झना गरे। उनीहरूले २०१८ मा भएको जी-२० शिखर सम्मेलनमा फरार आर्थिक अपराधीहरूमाथि कारबाही र सम्पत्ति रिकभरीका लागि नौ बुँदे एजेन्डाको प्रस्तुतीकरणलाई पनि औंल्याए र यस दिशामा कार्यदलले निर्णायक कदम चालेकोमा खुशी व्यक्त गरे। पीएम मोदीले तीन प्राथमिकता क्षेत्रहरूमा कार्य-उन्मुख उच्च-स्तर सिद्धान्तहरू, सूचना साझेदारी मार्फत कानून प्रवर्तनमा सहयोग, सम्पत्ति रिकभरी संयन्त्रलाई सुदृढ पार्ने र भ्रष्टाचार विरोधी अधिकारीहरूको निष्ठा र प्रभावकारिता बढाउन स्वागत गरे।

बैठकको अध्यक्षता केन्द्रीय मन्त्री डा जितेन्द्र सिंहले गर्नुभएको थियो, जबकि स्वागत मन्तव्य एस राधा चौहान, सचिव, कार्मिक र प्रशिक्षण विभाग (डीओपीटी) ले दिएका थिए। यस बैठकको सह-अध्यक्षताको जिम्मेवारी इटालीले लिएको छ। बिहानको सत्रमा भारत बाहेक, ट्रोइका, इन्डोनेसिया र ब्राजिलका प्रतिनिधिहरूले बयान दिए, जसलाई जी-२० सदस्यहरू, आमन्त्रितहरू र अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूका प्रतिनिधिहरूले अनुसरण गरेका थिए। जी-२० प्रतिनिधिहरूको फोकस २०२३ को एकाउन्टेबिलिटी रिपोर्टलाई स्वीकार गर्नेदेखि लिएर कोलकाता भ्रष्टाचार विरोधी मन्त्रीस्तरीय घोषणासम्म थियो। मन्त्री परिषद् बैठकमा भएको छलफलपछि द्विपक्षीय भेटघाटको शृङ्खला भएको थियो। यसअघि भ्रष्टाचार विरोधी कार्य समूह (एसीडब्लुजी) को तेस्रो तथा अन्तिम बैठक यही अगस्त ९ देखि ११ सम्म बसेको थियो। बैठकमा जी-२० सदस्यहरू, १० आमन्त्रित देशहरू र विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय संगठनहरूका १५० भन्दा बढी प्रतिनिधिहरू सहभागी थिए। बैठकले जी-२० सदस्यहरू र आमन्त्रितहरू, साथै अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूद्वारा विभिन्न क्षेत्रहरूमा भ्रष्टाचार विरुद्ध लड्नका लागि बहुमूल्य अन्तर्दृष्टि र उत्कृष्ट अभ्यासहरूको आदानप्रदानलाई सक्षम पार्न मद्दत गर्नेछ। यस महत्वपूर्ण बैठकमा सिभिल सोसाइटी (सी२०), महिला समूह (डब्ल्यु२०), थिंक ट्यांक (टी२०), सुप्रिम अडिट इन्स्टिच्युसन (एसएआई२०) र बिजिनेस ग्रुप (बी-२०) जस्ता संलग्न समूहका प्रतिनिधिहरूले पनि आफ्नो विचार राखेका थिए। यस अवधिमा भारतले भ्रष्टाचार विरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय एजेन्डालाई अगाडि बढाउन र भ्रष्टाचार विरुद्धको अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगका लागि जी-२० सदस्यहरूबीच सहमति निर्माण गर्न सफल भएको थियो। कार्यदलको तीनदिने बैठक शुक्रबार सांस्कृतिक कार्यक्रम र संवादको मनोरम प्रस्तुतिको साथ समाप्त भएको थियो। कोलकातामा कार्यदलको अन्तिम बैठक अघि क्रमशः गुरुग्राम र ऋषिकेशमा सम्पन्न पहिलो र दोस्रो एसीडब्लुजी बैठकहरूमा, भारतले महत्त्वपूर्ण र तीनवटा परिणाम कागजातहरू (उच्च स्तरीय सिद्धान्तहरू)लाई अन्तिम रूप दिएर अन्तर्राष्ट्रिय भ्रष्टाचार विरोधी एजेन्डालाई अगाडि बढाउन खोज्यो। संवेदनशील मुद्दाहरू भ्रष्टाचार रोकथाम र विरुद्ध लड्न जिम्मेवार सार्वजनिक निकायहरू र प्राधिकरणहरूको निष्ठा र प्रभावकारिता प्रवर्द्धन गर्ने उच्च-स्तरीय सिद्धान्तहरू भ्रष्टाचार विरोधी संस्थाहरूको स्वतन्त्रता, पारदर्शिता र जवाफदेहितालाई सुदृढ गर्न एक महत्त्वपूर्ण कदम हो। यसले संस्थागत कमजोरी र जवाफदेहिताको अभावलगायत भ्रष्टाचारको मूल कारणलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्नेछ।