भारतका दिग्गज उद्योगपतिमा गनिने पल्लोनजी मिस्त्री रहेनन्। पल्लोनजी मिस्त्रीको ९३ वर्षको उमेरमा सोमबार राति मुम्बईमा निधन भएको हो। निर्माण क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो कम्पनी शापूरजी पल्लोनजी समूहका अध्यक्ष रहेका पल्लोनजीलाई भारतको सबैभन्दा गुमनाम अर्बपति भनिन्छ। वास्तवमा, उनी सार्वजनिक फोरमहरूबाट टाढा बस्ने गर्थे। पल्लोनजीको उद्योगमा ठूलो सम्मान थियो।

जी७ शिखर सम्मेलनमा भाग लिन जर्मनी पुगेका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले पनि पल्लोनजी मिस्त्रीलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गरे। प्रधानमन्त्री मोदीले ट्वीट गर्दै भनेका छन्, ‘पल्लोनजी मिस्त्रीको निधनको खबरले स्तब्ध भएको छु। उनले वाणिज्य र उद्योग जगतमा अविस्मरणीय योगदान दिए। उनको परिवार, साथीहरू र अनगिन्ती फ्यानहरूलाई मेरो समवेदना। उहाँको आत्माले शान्ति पाओस्।’ पल्लोनजी मिस्त्रीको मृत्युको खबर पाएपछि सामाजिक सञ्जालमा मानिसहरुले उनलाई सम्झन थालेका छन्। केन्द्रीय मन्त्री स्मृति इरानीले पनि ट्विटरमा पल्लोनजी मिस्त्रीलाई सम्झिन्। उनले लेखेकी छन्, ‘पल्लोन्जी मिस्त्री…एक युगको अन्त्य। उनको प्रतिभा र नम्रताको साक्षी दिनु जीवनको सबैभन्दा ठूलो आनन्द थियो। उनका परिवारका सदस्यहरू र उनलाई माया गर्नेहरूप्रति मेरो समवेदनाl’

निर्माण क्षेत्रका दिग्गज पल्लोन्जीले एक आयरिश महिलासँग विवाह गरेका थिए र त्यसपछि उनी आयरल्याण्डको नागरिक बनेका थिए। तर, यसपछि पनि उनी अधिकांश समय भारतमा नै मुम्बईको वाकेश्वरमा रहेको समुद्री किनारको बंगलामा बस्थे। पल्लोनजीको पनि यहीँ मृत्यु भयो। १५० वर्षभन्दा पुरानो कम्पनी शापोरजी पल्लोन्जी ग्रुपको सफलताको श्रेय पल्लोन्जीलाई दिइन्छ। फोर्ब्सको पछिल्लो तथ्याङ्कअनुसार पल्लोनजीको कुल सम्पत्ति करिब १३ अर्ब डलर थियो र उनी विश्वभर अर्बपतिहरूको सूचीमा १२५औं स्थानमा थिए। २०१६ मा भारत सरकारले पल्लोनजीलाई व्यापार जगतमा उनको योगदानको लागि शीर्ष नागरिक पुरस्कारहरू मध्ये एक पद्मभूषणले सम्मान गरेको थियो। भारतको सबैभन्दा पुरानो व्यापारी मध्ये एक पल्लोनजीको जन्म गुजरातमा पारसी परिवारमा भएको थियो। पल्लोनजीलाई सबैभन्दा धनी पारसी व्यक्ति पनि भनिन्छ। उनीसँग आयरल्याण्डको नागरिकता भएकोले उनी आयरल्याण्डको सबैभन्दा धनी व्यक्ति थिए। शापोरजी पल्लोन्जी समूहको स्थापना सन् १८६५ मा भएको थियो। मुख्यतया निर्माण क्षेत्रमा रहेको यस कम्पनीको इन्जिनियरिङ, पूर्वाधार, घरजग्गा, पानी, ऊर्जा र वित्तीय सेवाका क्षेत्रमा पनि उपस्थिति रहेको छ। अहिले यो समूहको व्यापार भारतमा मात्र नभएर ५० देशमा फैलिएको छ। पल्लोनजीका जेठा छोरा शपोरजी मिस्त्रीले हाल यस समूहमा आफ्नो बुबाको विरासतलाई निरन्तरता दिइरहेका छन्।

पल्लोन्जीका कान्छो छोरा साइरस मिस्त्री टाटा समूहसँगको विवादका कारण चर्चामा आए। साइरस मिस्त्री सन् २०१२ देखि २०१६ सम्म टाटा सन्सका अध्यक्ष थिए। तर, पछि उनलाई पदबाट हटाइयो। यसपछि टाटा समूह र साइरस मिस्त्रीबीच लामो कानुनी विवाद भयो, जसमा टाटा समूहले अन्ततः विजयी भयो। यद्यपि, मिस्त्री परिवारको टाटा समूहमा अझै पनि महत्त्वपूर्ण हिस्सेदारी छ। टाटा समूहको होल्डिङ कम्पनी टाटा सन्समा मिस्त्री परिवारको लगभग १८ प्रतिशत सेयर छ।