पानी परेपछि हरेक देशका मानिसहरूले हात फैलाएर स्वागत गर्छन्। आँखा खुशीले चम्किन्छन्। मुख खुल्छ। थोपाहरूले तपाईंलाई भिजाउँछन्। गर्मीबाट राहत दिन्छ। तर यो राहतमा घुलेको विष तपाइँले देख्नुहुन्न। यसले तपाईंको शरीरलाई बिस्तारै हानि पुर्यातउन सक्छ। नयाँ अध्ययनका अनुसार विश्वमा कतै पनि वर्षाको पानी शुद्ध छैन। हामी मानवबाट निस्कने विषाक्त रसायनले वर्षाको पानीलाई पनि अशुद्ध बनाएको छ। त्यसमा नयाँ रसायन मिसाइँदैछ। जसलाई फोरएभर केमिकल्स भनिन्छ। सामान्यतया, यी रसायनहरूको ठूलो हिस्सा मानवद्वारा निर्मित रसायनहरूमा आउँदैन। तर तिनीहरू वर्षामा मिश्रित छन्।
पहिले वर्षाको पानी सबैभन्दा शुद्ध हुन्छ भन्ने मान्यता थियो। तर अहिले छैन। किनकी हामी मानवले हावा, जमिन, पानी जताततै फोहोर फैलाएका छौं, प्रदूषण फैलाएका छौं। यस पानीमा पर-पोली फ्लुरोअल्काइल सब्सटान्स रसायनहरू पाइन्छ। जसलाई वैज्ञानिकहरुले फोरएभर केमिकल्स भनेका छन्। स्टकहोम विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरूले विश्वका धेरैजसो ठाउँमा वर्षा असुरक्षित भएको पाएका छन्। अन्टार्कटिकामा पनि वर्षाको पानी शुद्ध छैन। फरएभर रसायनहरू वातावरणमा टुट्दैनन्। यी नन-स्टिक हुन्। तिनीहरूसँग तनाव अर्थात् फोहोर हटाउने क्षमता हुन्छ। तिनीहरू घरको प्याकेजिङ्ग, इलेक्ट्रोनिक्स, सौन्दर्य प्रसाधन र भान्साका भाँडाहरूमा प्रयोग गरिन्छ।
फोरएभर केमिकल्सको सन्दर्भमा विश्वभर विशेष दिशानिर्देशहरू छन्। तर उनीहरुको स्तर बिस्तारै घट्दै गएको छ। विगत दुई दशकमा फोरएभर केमिकल्सको विषाक्तताबारे कुनै नयाँ दिशानिर्देश जारी गरिएको छैन। उनीहरुमा कुनै नयाँ वा सकारात्मक परिवर्तन आएको छैन। स्टकहोम विश्वविद्यालयको वातावरण विज्ञान विभागका प्राध्यापक र यस अध्ययनका प्रमुख अनुसन्धानकर्ता इयान कजिन्सले पीएफएएसको दिशानिर्देशमा लगातार गिरावट आएको बताए। एकै समयमा, यी रसायनहरूको मात्रा विश्वभर बढिरहेको छ।
इयानले भने, ‘यी रसायनहरूमा क्यान्सर निम्त्याउने परफ्लुरोओक्टानोइक एसिड (पीएफओए) पनि हुन्छ। अमेरिकामा, यस रसायनको बारेमा दिशानिर्देशको स्तर ३७.५ मिलियन गुणाले घटेको छ। अमेरिकाले अब नयाँ दिशानिर्देश जारी गरेको छ, जसमा वर्षाको पानी पनि पिउनका लागि असुरक्षित रहेको उल्लेख गरिएको छ। विश्वमा कतै पनि वर्षाको पानी सुरक्षित छैन। विश्वका धेरै ठाउँमा वर्षाको पानीलाई पिउन योग्य मानिन्छ। उनीहरू भण्डारण गरेर पिउँछन्। धेरै देशहरूमा मानिसहरूले भारी भण्डारण पछि महिनौंसम्म वर्षाको पानी पिउने गर्छन्। तर अहिले यो पानी पनि सुरक्षित छैन। अब प्रश्न उठ्छ कि फोरएभर केमिकल्सले शरीरलाई के हानि गर्छ?’
शरीरमा यो रसायनको मात्रा बढ्यो भने प्रजनन क्षमतामा ह्रास आउँछ। क्यान्सर हुने खतरा हुन्छ। यसबाहेक बालबालिकाको विकास सही हुँदैन। यद्यपि, केही मानिसहरू विश्वास गर्छन् कि यी रसायनहरू र स्वास्थ्य समस्याहरू बीच कुनै बलियो प्रमाण छैन। तर नयाँ अध्ययनबाट यो माग गरिएको छ कि पीएफएएस सम्बन्धी नयाँ र कडा दिशानिर्देशहरूको आवश्यकता छ। करोडौं जनताको खानेपानी प्रदूषित गरेर कसैलाई पनि नाफा कमाउन नसकिने जुरिचस्थित फुड प्याकेजिङ फाउण्डेशनका प्रबन्ध निर्देशक डा. जन मानकेले बताए। स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्यामा पनि ध्यान दिनुपर्छ। तर अहिले पीएफएएस ठूलो मात्रामा उत्सर्जन भइरहेको छ, जुन खतरनाक छ। जेन मान्केले खानेपानीमा पीएफएएसको मात्रा निकै तीव्र गतिमा बढिरहेको बताए। यो केमिकल पनि हावामा पग्लिन्छ। यस्तो अवस्थामा वर्षाको पानी पनि प्रदूषित हुन्छ। जहाँसम्म अहिलेको वैज्ञानिक बुझाइको सवाल छ, यो रसायन प्रयोग गर्ने सबै उद्योगहरूले यसको खपत घटाउनुपर्छ। यस्ता रसायनको उत्पादन घटाउनुपर्छ।
About Author
